Τι είναι η αιθουσαία ημικρανία και πώς επηρεάζει την καθημερινότητα

Το αιθουσαίο σύστημα είναι το αισθητηριακό σύστημα που εντοπίζεται στο εσωτερικό του αυτιού, αποτελούμενο από ένα πολύπλοκο σύστημα θαλάμων και καναλιών, το οποίο παρέχει στον εγκέφαλό μας πληροφορίες σχετικά με την κατεύθυνση κίνησης της κεφαλής και των μελών του σώματος μας. Το αιθουσαίο σύστημα επεξεργάζεται τις γραμμικές και τις περιστροφικές κινήσεις του κεφαλιού καθώς και τη δύναμη της βαρύτητας.

Με αυτό το δεδομένο αντιλαμβανόμαστε ότι η αιθουσαία ημικρανία αποτελεί ένα νευρολογικό πρόβλημα το οποίο βιώνουν κυρίως άτομα με ιστορικό ημικρανιών. Σε αντίθεση με την κλασική ημικρανία, τα άτομα με αιθουσαία ημικρανία πιθανόν να μην νιώθουν κεφαλαλγία, αλλά κυρίως συμπτώματα που αφορούν την αίσθηση της ισορροπίας, όπως:

• Αίσθημα κίνησης κατά την ακινησία
• Αστάθεια
• Αίσθημα ότι όλα γύρω γυρίζουν ή κινούνται
• Ζάλη κατά την θέαση αντικειμένων που κινούνται
• Ζάλη κατά την κίνηση του κεφαλιού.

Όταν η κατάσταση αυτή συνοδεύεται από ημικρανία, στα παραπάνω συμπτώματα προστίθενται:

• Ναυτία και έμετοι
• Ευαισθησία στο φως, στους ήχους, στις μυρωδιές
• Θολή όραση, μαύρα στίγματα ή λάμψεις
• Εμβοές
• Εφίδρωση, εξάψεις

Είναι προφανές από τα συμπτώματα, ότι πρόκειται για μία δυσάρεστη κατάσταση για τον πάσχοντα, καθώς η έναρξή της είναι αιφνίδια, καθιστώντας τον άμεσα πλήρως μη λειτουργικό, πολλές φορές για ώρες ή και για αρκετές ημέρες (σπάνια όμως πάνω από 3).

Η διάγνωση της νόσου και ο διαχωρισμός της από άλλες μορφές ημικρανίας ή/και ιλίγγου μπορεί να μην είναι εύκολη και προφανής υπόθεση και εξαρτάται από την λήψη λεπτομερούς ιστορικού και την κλινική εξέταση. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία, επηρεάζει το 1% του γενικού πληθυσμού, εμφανίζεται σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό και συνήθως στις γυναίκες, ενώ μελέτες δείχνουν ότι πιθανόν να επηρεάζει περισσότερο τα παιδιά παρά τους ενήλικες. Αναφέρεται ότι κατά μέσο όρο οι ενήλικες βιώνουν το πρώτο επεισόδιο σε ηλικίες άνω των 40 ετών.

Δεδομένου ότι η παθοφυσιολογία της κατάστασης αυτής είναι περίπλοκη και όχι πλήρως αποσαφηνισμένη, οι παράγοντες που πυροδοτούν την αιθουσαία ημικρανία στα επιρρεπή άτομα δεν διαφέρουν από αυτούς της κλασικής ημικρανίας. Έτσι ένα επεισόδιο μπορεί να πυροδοτηθεί από:

• Μεταβολές των καιρικών συνθηκών
• Ορμονικές μεταβολές (εμμηναρχή, έμμηνος ρύση, εμμηνόπαυση)
• Στρες
• Ελλιπής ύπνος
• Έκθεση σε υπερβολικό ή διαλείπον φωτισμό
• Παράλειψη γευμάτων
• Αφυδάτωση
• Κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων

Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει φάρμακα (κατασταλτικά του λαβύρινθου) από το στόμα ή υπόθετα, ενώ μπορεί να δοθεί και προφυλακτική θεραπεία, η οποία μειώνει συνήθως τη συχνότητα των κρίσεων.

Ποιος ο ρόλος της διατροφής στην πρόληψη και αντιμετώπισή της

Κοιτάζοντας τον κατάλογο των παραγόντων που πυροδοτούν τα συμπτώματα της αιθουσαίας ημικρανίας, διαπιστώνουμε ότι ένα μέρος αυτών σχετίζεται με την διατροφή (π.χ. παράλειψη γευμάτων, αφυδάτωση, κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων). Δεδομένου ότι η διατροφή είναι μια παράμετρος ευκολότερα διαχειρίσιμη συγκριτικά με τις υπόλοιπες, ας δούμε αναλυτικότερα τον ρόλο της, κάνοντας συγχρόνως έκκληση στους πάσχοντες να αναθεωρήσουν τις διατροφικές τους συνήθειες, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες ενεργοποίησης των συμπτωμάτων τους.

Αφυδάτωση

Ο εγκέφαλός μας αποτελείται από νερό στο 75% έως 80% της συνολικής του μάζας. Η υψηλή αυτή περιεκτικότητα νερού είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της δομής του, ενώ παράλληλα με την περιεκτικότητα σε ηλεκτρολύτες είναι απαραίτητη για την μετάδοση των ηλεκτρικών σημάτων για την μετάδοση πληροφοριών και την υποστήριξη των μεταβολικών διεργασιών.

Όταν ο οργανισμός αφυδατώνεται, ελαττώνεται μοιραία και η περιεκτικότητα νερού στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα την αγγειοσυστολή και την ελάττωση της ροής αίματος, οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στα εγκεφαλικά κύτταρα. Παράλληλα, η ελάττωση παρουσίας ηλεκτρολυτών (νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο) διαταράσσει την ομαλή λειτουργία των νευροδιαβιβαστών, καθιστώντας ταυτόχρονα τον εγκέφαλο πιο επιρρεπή στην αντίληψη του πόνου. Παράλληλα προκαλείται κόπωση, ευερεθιστότητα, αυξημένη μυϊκή σύσπαση, καταστάσεις που αυξάνουν την πιθανότητα πρόκλησης ημικρανίας.

Παράλειψη Γευμάτων

Η γλυκόζη αποτελεί την αποκλειστική πηγή ενέργειας των κυττάρων του εγκεφάλου. Η εκούσια ή ακούσια παράλειψη γευμάτων προκαλεί έντονες διακυμάνσεις στις τιμές της γλυκόζης στο αίμα (κυρίως πτώσεις), γεγονός το οποίο στα επιρρεπή άτομα διαταράσσει την φυσιολογική παραγωγή ορμονών, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, που προκαλούν κυρίως αγγειοσυστολή, και  νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη, που επηρεάζει τόσο την ροή του αίματος, όσο και πολλές άλλες διεργασίες που συμβάλλουν στην ενεργοποίηση των ημικρανιών. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι έως και το 57% των ατόμων με ημικρανίες βιώνουν επεισόδια μετά από παρατεταμένη νηστεία.

Συστατικά τροφίμων

Αλκοόλ : Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι μεταξύ 17,5% και 35,6% των ατόμων που βιώνουν συχνά επεισόδια ημικρανίας, αναφέρουν την κατανάλωση αλκοόλ ως παράγοντα πυροδότησης. Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση και υπογλυκαιμία (σε μεγάλες ποσότητες), ενώ το κόκκινο κρασί το οποίο αναφέρεται συχνότερα από πάσχοντες ως ενοχοποιητικός παράγοντας, μπορεί να προκαλέσει ημικρανία, κυρίως λόγω της περιεκτικότητάς του σε τανίνες, οι οποίες διεγείρουν την απελευθέρωση σεροτονίνης στον εγκέφαλο.

Καφεΐνη : Η καφεΐνη είναι ένα ακόμα συστατικό το οποίο πολλοί ασθενείς αναφέρουν ως  αιτιολογικό παράγοντα. Μελέτες έχουν πράγματι αποδείξει μια αιτιολογική συσχέτιση, με την ποσότητα ωστόσο να παίζει ρόλο, καθώς μια μέτρια κατανάλωση (1-2  καφέδες ή 200 mg καφεΐνης την ημέρα) να μην σχετίζεται με την ημικρανία ή ακόμα και να συμβάλλει στην πρόληψη, ενώ αντίθετα, μεγαλύτερες ποσότητες, αλλά και η αιφνίδια διακοπή πρόσληψης καφέ ενεργοποιούν σε  μεγαλύτερη συχνότητα τα επεισόδια.  Κατ’ αναλογία, η κατανάλωση σοκολάτας μπορεί να προκαλεί ημικρανία σε επιρρεπή άτομα, λόγω της περιεκτικότητάς της σε καφεΐνη.

Τυραμίνη: Η τυραμίνη είναι ένα αμινοξύ το οποίο βρίσκεται στα τυριά (κυρίως στα μακράς ωρίμανσης), αλλά και στους ξηρούς καρπούς, στις μπανάνες και στα εσπεριδοειδή.  Η τυραμίνη ενεργοποιεί την απελευθέρωση νοραδρεναλίνης με συνέπεια την εναλλαγή αγγειοσυστολής και αγγειοδιαστολής στα αγγεία του εγκεφάλου, ενεργοποιώντας τους μηχανισμούς που προκαλούν ημικρανία. Το 20% – 30% των ασθενών αναφέρει ότι τα επεισόδιά τους αναπτύσσονται μετά από την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν τυραμίνη.

Νιτρώδη και Νιτρικά άλατα : Αν και τα ερευνητικά δεδομένα δεν έχουν αποδείξει μια ξεκάθαρη συσχέτιση, πολλοί ασθενείς με ημικρανίες αναφέρουν αυξημένη κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν νιτρώδη και νιτρικά, όπως τα επεξεργασμένα κρέατα (π.χ. αλλαντικά). Τα συστατικά αυτά μετατρέπονται στον οργανισμό σε μονοξείδιο  του αζώτου το  οποίο προκαλεί αγγειοδιαστολή των αιμοφόρων αγγείων, αλλαγή στην πίεση και ροή του αίματος, επηρεάζοντας έτσι τους νευροδιαβιβαστές που συνδέονται με την πρόκληση ημικρανιών.

Monosodium Glutamate (MSG): Το MSG, ένα από τα συνήθη πρόσθετα στα συσκευασμένα τρόφιμα, φαίνεται να ευθύνεται για την πυροδότηση επεισοδίων σε ένα ποσοστό της τάξης του 10% με 15% των ασθενών με ημικρανίες, χωρίς και πάλι να υπάρχει επιστημονικά αποδεδειγμένη με συγκεκριμένο μηχανισμό, συσχέτιση.

Ασπαρτάμη:  Η ασπαρτάμη έχει θεωρηθεί επίσης ως δυνητικός «ενεργοποιητής» επεισοδίων ημικρανίας, πιθανόν λόγω του ότι προκαλεί την αύξηση της παρουσίας αμινοξέων στον εγκέφαλο, τα οποία απελευθερώνουν νευροδιαβιβαστές που ενεργοποιούν τις ημικρανίες. Ωστόσο, σύμφωνα με μία μελέτη, προκειμένου η ασπαρτάμη να προκαλέσει την ενεργοποίηση ημικρανίας θα πρέπει να καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες (π.χ. 12 κουτάκια Diet Cola) για ένα μήνα.

Ο κατάλογος των «ενοχοποιητικών» συστατικών μπορεί να περιλαμβάνει αρκετά ακόμα τρόφιμα όπως τα εσπεριδοειδή, τη ντομάτα, τα γαλακτοκομικά, τους ξηρούς καρπούς, κ.α. Σε κάθε περίπτωση η ορθή πρακτική συστήνει κάθε ασθενής να διατηρεί ημερολόγιο καταγραφής των τροφίμων που κατανάλωσε τουλάχιστον ένα 24ωρο πριν την έναρξη του κάθε επεισοδίου, έτσι ώστε να εντοπίσει εάν υπάρχει συσχέτιση με συγκεκριμένο τρόφιμο ή άλλη διατροφική πρακτική. Σε καμία περίπτωση δεν συστήνεται η αποφυγή των συχνά αναφερόμενων αυτών «ενοχοποιητικών» συστατικών και τροφίμων, χωρίς να έχει ελεγχθεί πραγματικά η δράση τους. Ο έλεγχος αυτός μπορεί να γίνει με τον αποκλεισμό από τη διατροφή του τρόφιμου που ο ασθενής θα εντοπίσει ως «ένοχο» για χρονικό διάστημα κάποιων μηνών, προκειμένου να διαπιστώσει εάν πραγματικά πετύχει ελάττωση των επεισοδίων ημικρανίας.

Τρόφιμα και Συστατικά που βοηθούν

Θρεπτικά Συστατικά

Μελέτες έχουν δείξει ότι θρεπτικά συστατικά, κυρίως βιταμίνες και μέταλλα που σχετίζονται με την λειτουργία του νευρικού συστήματος, την υγεία του εγκεφάλου και την ελάττωση της φλεγμονής,έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στην πρόληψη των ημικρανιών :

• Βιταμίνες Β και κυρίως η ριβοφλαβίνη (περίπου 400 mg/ημέρα)
• Βιταμίνη D, με σύσταση για αναπλήρωση σε άτομα με ανεπάρκεια
• Μαγνήσιο, το οποίο είναι το συστατικό που συστήνεται συχνότερα λόγω και των επιστημονικών δεδομένων για την πρόληψη της ημικρανίας σε δόσεις της τάξης των 400-600mg/ημέρα.
• Ω3 λιπαρά οξέα σε ποσότητα 1 – 4 γρ/ημέρα φαίνεται από ορισμένες μελέτες να βοηθούν ορισμένους ασθενείς.

Σε κάθε περίπτωση, η λήψη οποιουδήποτε από τα παραπάνω συμπληρώματα θα πρέπει να εφαρμόζεται κατόπιν οδηγίας του θεράποντα ιατρού, ο οποίος θα ορίσει την δοσολογία και θα παρακολουθήσει με τον ασθενή την αποτελεσματικότητά τους.

Διατροφικά Πρότυπα

Στη βιβλιογραφία έχουν δοκιμαστεί διάφορες «ειδικές δίαιτες» για την πρόληψη και αντιμετώπιση των ημικρανιών. Τόσο η Μεσογειακή Διατροφή όσο και οι δίαιτες DASH (σχεδιασμένη για την αντιμετώπιση της υπέρτασης) και η δίαιτα MIND (πλούσια σε φυτικής προέλευσης και αντιοξειδωτικά τρόφιμα και πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε ζωϊκά τρόφιμα), έχουν συσχετιστεί με θετικές εκβάσεις στην πρόληψη και βαρύτητα των συμπτωμάτων της ημικρανίας. Μικρός αριθμός μελετών δείχνει επίσης την πιθανή ωφέλιμη επίδραση της εφαρμογής της Κετογόνου δίαιτας σε επιλεγμένους ασθενείς. Ωστόσο, η δίαιτα αυτή ως γνωστόν, είναι αρκετά δύσκολη στην εφαρμογή της και απαιτεί σχεδιασμό από ειδικό διαιτολόγο και οπωσδήποτε ιατρική παρακολούθηση.

Εντερικό Μικροβίωμα

Οι γνωστοί πλέον ωφέλιμοι μικροοργανισμοί που ιδανικά θα πρέπει να αποικίζουν τον εντερικό σωλήνα φαίνεται ότι συμβάλλουν και στην προστασία των ατόμων που πάσχουν από ημικρανίες, δεδομένης της αποδεδειγμένης επικοινωνίας εντέρου-εγκεφάλου. Τα τελευταία χρόνια έρχονται συνεχώς στο φως δεδομένα που δείχνουν τις προστατευτικές επιδράσεις μιας υγειούς εντερικής χλωρίδας, μέσω της παραγωγής και ρύθμισης των φυσιολογικών επιπέδων σημαντικών νευροδιαβιβαστών, της απομάκρυνσης επιβλαβών ενώσεων (όπως τα νιτρικά) και  της ελάττωσης της φλεγμονής. Συνεπώς η εφαρμογή μίας δίαιτας που προάγει την υγεία του εντέρου (πλούσια σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση), αλλά και όπου απαιτείται η λήψη πρε- και προβιοτικών, μπορεί να συμβάλλει στην ανακούφιση των πασχόντων.

Το τελικό μήνυμα

Αν και το ποσοστό του πληθυσμού που υποφέρει από αιθουσαία ημικρανία είναι σχετικά μικρό, η ημικρανία γενικότερα αφορά ένα μεγαλύτερο ποσοστό του γενικού πληθυσμού (12-15%). Η μακροχρόνια έρευνα γύρω από την αντιμετώπιση της ημικρανίας, συστήνει στους ασθενείς την αλλαγή τρόπου ζωής, κυρίως για την πρόληψη. Πρόσφατα (2019), στα πλαίσια μιας ανασκόπησης μελετών, προτάθηκε ο αναγνωριζόμενος όρος SEED, ένα ακρωνύμιο που περιλαμβάνει τις βασικές συστάσεις για την πρόληψη, όπου εκτός από τις διατροφικές παραμέτρους που αναλύσαμε, περιλαμβάνει και εκείνες τις παραμέτρους του τρόπου ζωής που αποδεδειγμένα σχετίζονται με την ημικρανία. Έτσι λοιπόν, όσοι «παλεύετε» με την πάθηση αυτή, δεν έχετε παρά να εφαρμόζετε το SEED:

Sleep: εξασφαλίζετε επαρκή και καλή ποιότητα ύπνου

Εxercise: η άσκηση ενισχύει την καλή αιμάτωση του εγκεφάλου και την έκλυση ορμονών χαλάρωσης

Εat: εντοπισμός και αποφυγή των «ενοχοποιητικών» τροφίμων, πρόσληψη ποικιλίας αντιοξειδωτικών και προβιοτικών τροφίμων, βιταμινών και μετάλλων που ενισχύουν την λειτουργία του νευρικού συστήματος και του εγκεφάλου, τακτικά γεύματα και σωστή ενυδάτωση

Diary: η τήρηση ημερολογίου συμπτωμάτων και η συσχέτισή τους με τα τρόφιμα, τις διατροφικές συνήθειες και άλλες συνήθειες του τρόπου ζωής μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες για το τι «πυροδοτεί» τα επεισόδια

Stress: καταπολέμηση του στρες με μεθόδους όπως ψυχοθεραπεία, ασκήσεις αναπνοής, διαλογισμός, χόμπυ, κ.α.

Βιβλιογραφία

• The American Migraine Foundation
• SEES for success: Lifestyle management in migraine. Cleve Clin J Med, 2019 Nov; 86(11):741-749
• The Role of Diet and Nutrition in Migraine Triggers and Treatment: A Systematic Literature Review, Headache,2020 May 25;60(7):1300–1316.
• Migraine and Diet, Nutrients, 2020 Jun 3;12(6):1658.
• The Brain, the Eating Plate, and the Gut Microbiome: Partners in Migraine Pathogenesis. Nutrients 2024, 16, 2222.

Μήπως ταυτίζεσαι με τη σκηνή των ηρώων στις Αμερικανικές ταινίες που ανοίγουν την κατάψυξη με την ρόμπα τους το βράδυ και «επιτίθενται» στο παγωτό μετά από ένα χωρισμό; Μήπως το βράδυ μετά από μια κουραστική μέρα την περνάς αγκαλιά με μια μεγάλη σακούλα πατατάκια; Μήπως φεύγοντας από τη δουλειά, αφού σε έχει προσβάλει ο προϊστάμενος, περνάς από το περίπτερο για να βρεις παρηγοριά σε μια μεγάλη σοκολάτα;

Αν αυτές και άλλες ανάλογες σκηνές αποτελούν μέρος της ζωής σου, σίγουρα αναγνωρίζεις ότι παλεύεις με αυτό που λένε οι ειδικοί «συναισθηματική υπερφαγία». Πρόκειται για μια στάση απέναντι στις αναποδιές της ζωής την οποία πιθανόν να έχεις υιοθετήσει από νεαρή ηλικία ή να προέκυψε κατά την διάρκεια μιας δύσκολης περιόδου της ζωής σου. Η κατάσταση αυτή είναι πολύ πιθανόν να σε απασχολεί και να σε προβληματίζει, κυρίως στην περίπτωση που σε έχει οδηγήσει σε αυξημένο σωματικό βάρος.

Η συναισθηματική υπερφαγία ορίζεται ως η πρόσληψη τροφής σαν αντίδραση σε κάποιο αρνητικό συναίσθημα

Δηλαδή τρως για να μη νιώθεις:

• Λύπη ή απογοήτευση από τον εαυτό σου, τους άλλους, τη ζωή..
• Θυμό γιατί αδικήθηκες ή δεν σε καταλαβαίνουν
• Άγχος, ανησυχία για κάποιο ζήτημα που σε απασχολεί
• Βαρεμάρα μέσα στο σπίτι

Τα τρόφιμα της «παρηγοριάς» είναι κυρίως τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά, ζάχαρη και σοκολάτα. Τα συστατικά αυτά, σύμφωνα με έρευνες, επιδρούν θετικά στην διάθεση, καθώς η δράση τους μοιάζει με ορμόνες και νευροδιαβιβαστές (όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη) που σχετίζονται με μηχανισμούς δημιουργίας αισθημάτων ανακούφισης, ανταπόδοσης, χαλάρωσης.

Μήπως έχεις κάνει τη σύνδεση «τροφή = ανακούφιση»;

Τα αρνητικά συναισθήματα είναι μια φυσιολογική κατάσταση, τονίζουν οι ψυχολόγοι. Συμβαίνουν συχνά και είναι απαραίτητα σε όλους μας, είτε γιατί ματαιώνονται τα θέλω μας, είτε γιατί ανησυχούμε, είτε γιατί οι σχέσεις μας με τους άλλους δεν είναι αυτές που εμείς θα θέλαμε, είτε γενικά γιατί αδυνατούμε να κατευθύνουμε την ζωή μας εκεί που θέλουμε. Και είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε απογοήτευση, θυμό, φόβο, άγχος.

Όμως τα συναισθήματα αυτά είναι εκεί για κάποιον λόγο. Είναι το σήμα που μας δίνει ο υποσυνείδητος εαυτός μας ότι κάτι δεν πάει καλά. Και όταν κάτι δεν πάει καλά τι κάνουμε; Ψάχνουμε να βρούμε λύση, αλλάζουμε πορεία. Δεν κοιτάζουμε αλλού. Δεν κρυβόμαστε. Δεν μένουμε άπραγοι. Δεν «σφυρίζουμε αδιάφορα», γιατί το συναίσθημα αυτό θα επιμείνει μέχρι η κατάσταση να διορθωθεί.

Είναι πιθανόν, κατά την παιδική και εφηβική σου ηλικία οι γονείς σου να σε επιβράβευαν, να σε καλόπιαναν ή να σε παρηγορούσαν με κάποιο γλυκό και έτσι έχει γίνει η  σύνδεση του «όταν τρώω γλυκό νιώθω καλά».

Αναφορικά με τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, άλλοι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι γονεϊκές συμπεριφορές υπερπροστασίας, μη αναγνώρισης ή παραμέλησης των συναισθημάτων, ακόμα και οι χειριστικές και κακοποιητικές συμπεριφορές, δεν δίνουν την ευκαιρία στο παιδί και αργότερα στον ενήλικα να μπορεί να διαχειρίζεται τα όποια αρνητικά συναισθήματα, με αποτέλεσμα να κατακλύζεται από αυτά και να παραδίνεται σε αυτά, απλά καλύπτοντάς τα με συμπεριφορές όπως είναι η υπερφαγία, αλλά και η κατανάλωση αλκοόλ, κατάχρηση ουσιών κ.α.

Έχουν αναγνωριστεί βεβαίως και κάποιες οργανικές διαταραχές όπως είναι η αντίστροφη απάντηση στο στρες, του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, όπου οι ασθενείς, αντί να ανταποκρίνονται φυσιολογικά στο στρες με καταστολή της όρεξης λόγω αύξησης της κορτιζόλης, βιώνουν αντίστροφα μια αύξηση της όρεξης.

Επίσης, εάν είσαι από τα άτομα που βρίσκονται σε συνεχείς στερητικές «δίαιτες», βιώνοντας αυξομειώσεις βάρους, είναι πολύ φυσικό η υπερβολική στέρηση τροφής να οδηγεί πολύ συχνά σε αντιδραστική υπερφαγία.

Δοκίμασε τον κανόνα των 5 λεπτών

Την επόμενη φορά που κάποιο αρνητικό συναίσθημα σε οδηγήσει στην κουζίνα, λέγοντας στον εαυτό σου «ΔΙΚΑΙΟΥΜΑΙ να φάω αφού δεν νιώθω καλά!», σταμάτα!

Σταμάτα για 5 λεπτά και πες στον εαυτό σου:

«Ξέρω ότι θέλω να φάω (το συγκεκριμένο τρόφιμο) γιατί μου συνέβει…

Θυμήσου τις προηγούμενες φορές που λειτούργησες έτσι.

Ανακουφίστηκες;

Για πόσο ανακουφίστηκες;

Τελικά το πρόβλημα λύθηκε;

Πόσο σύντομα μετά αισθάνθηκες πάλι το ίδιο;

Πάρε μια ανάσα και σκέψου τι λένε οι ειδικοί: «Τα αρνητικά συναισθήματα, είναι φυσιολογικά. Είναι σημάδι ότι αυτό που χρειάζεται να αλλάξουμε για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, να νιώσουμε καλά, να αναπτυχθούμε. Δεν είναι λύση να τα «καλύπτουμε» με το φαγητό. Τα αποδεχόμαστε, ακούμε τον εαυτό μας που φωνάζει και προσπαθούμε να βρούμε εναλλακτικό τρόπο αντίδρασης ώστε τελικά να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την πηγή».

Πριν φτάσεις όμως στη λύση του προβλήματός σου, σκέψου τους ακόλουθους εναλλακτικούς τρόπους αντίδρασης που θα σε ηρεμήσουν πραγματικά, θα σε επανασυνδέσουν με τον εαυτό σου και πολύ πιθανόν να σε οδηγήσουν στην πραγματική ανατροπή της κατάστασης που πυροδότησε το αρνητικό συναίσθημα.

Πριν λήξουν τα 5 λεπτά «παύσης» δοκίμασε να ηρεμήσεις και να αποφορτιστείς αποφασίζοντας να κάνεις  κάτι που πραγματικά μπορεί να δουλέψει για εσένα:

• Κάνε ένα χαλαρωτικό μπάνιο
• Πάρε τηλέφωνο ένα άτομο που σε ηρεμεί ή σε διασκεδάζει
• Παρακολούθησε μια κωμωδία ή άκουσε τη μουσική που σου αρέσει και – γιατί όχι – χόρεψε.
• Βγες μια βόλτα
• Καθάρισε ένα ντουλάπι που δεν έχεις ανοίξει για καιρό
• Γράψε σε ένα κομμάτι χαρτί αυτό που σε απασχολεί
• Διάβασε κάτι που σε ενδιαφέρει, κάνε μια χειροτεχνία, βάψε τα νύχια σου, δοκίμασε ένα χτένισμα, κάνε εκείνη την μαστοριά που περιμένει εδώ και καιρό… και η λίστα μπορεί να είναι ατέλειωτη!

Όσες περισσότερες φορές καταφέρεις να «ξεγελάσεις» τον εαυτό σου, τόσο πιο κοντά θα φτάνεις στο να απαλλαγείς από την συμπεριφορά αυτή.

Και μη ξεχνάς: σε κάθε περίπτωση ο κύριος στόχος σου θα πρέπει να είναι η προστασία και η φροντίδα του εαυτού σου και η επίλυση του πραγματικού προβλήματος.

Έτσι θα απολαμβάνεις να τρως ότι και όσο χρειάζεσαι πραγματικά, με χαρά και χωρίς τύψεις.

Οι σύγχρονοι καταναλωτές είμαστε πια εξοικειωμένοι με την ιδέα του εμπλουτισμού των τροφίμων. Μια διαδικασία η οποία ξεκίνησε ως ανάγκη για την εξάλειψη διατροφικών ελλείψεων στον πληθυσμό (όπως η έλλειψη του φυλλικού οξέος και τα περιστατικά προβλημάτων του νευρικού σωλήνα στα νεογνά ή η έλλειψη σιδήρου στα παιδιά), έχει φθάσει να αποτελεί συνήθη πρακτική στη βιομηχανία τροφίμων με αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό συσκευασμένων προϊόντων να αναφέρει στην ετικέτα του ότι περιέχει επιπλέον κάποια «πρόσθετα», «ωφέλιμα» θρεπτικά συστατικά .

Τα «λειτουργικά τρόφιμα» (functional foods) αποτελούν μια λίγο ιδιαίτερη κατηγορία τροφίμων, καθώς δεν απευθύνονται στον γενικό πληθυσμό, δεδομένου ότι είναι σχεδιασμένα για να βοηθούν άτομα με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας και συγκεκριμένες ανάγκες. Πρόκειται για φυσικά τρόφιμα τα οποία έχουν υποστεί ορισμένη επεξεργασία έτσι ώστε η κατανάλωση τους να συμβάλλει στην πρόληψη ή στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων νοσογόνων καταστάσεων.

Λειτουργούν κατά κάποιο τρόπο «σαν φάρμακο» (χωρίς να υποκαθιστούν την φαρμακευτική αγωγή) όταν και εφ’ όσον καταναλώνονται στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής και στην ενδεδειγμένη για κάθε προϊόν ποσότητα.

Με απλά λόγια

Στόχος της ύπαρξης των λειτουργικών τροφίμων είναι να βοηθήσουν τους καταναλωτές να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τη διατροφή, όταν  αυτοί χρειάζεται είτε να περιορίσουν είτε να αυξήσουν την πρόσληψη κάποιου θρεπτικού συστατικού, τροφίμου ή ομάδας τροφίμων. Η βιομηχανία τροφίμων σε συνεργασία με τους ειδικούς της διατροφής, λαμβάνοντας υπόψη τα ερευνητικά δεδομένα, επιλέγουν φυσικά τρόφιμα, τα οποία συνήθως από μόνα τους έχουν υψηλή διατροφική αξία και, στη συνέχεια τα τροποποιούν, ώστε να επιτύχουν προϊόντα με «ιδιαίτερες διατροφικές ιδιότητες». Τα  προϊόντα αυτά μπορούν να καταναλωθούν εύκολα και ευχάριστα από τις ομάδες αυτές των καταναλωτών.

Όλοι έχετε δει ή ακόμα και δοκιμάσει τρόφιμα που:

• Μειώνουν την χοληστερόλη και προστατεύουν την καρδιά
• Καταπολεμούν την δυσκοιλιότητα
• Βοηθούν στην ενίσχυση των οστών
• Συμβάλλουν στην προστασία των δοντιών από την τερηδόνα
• Συμβάλλουν στην μείωση του σωματικού βάρους
• Είναι ενισχυμένα σε πρωτεΐνη
• Συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος

με τον κατάλογο να εμπλουτίζεται συνεχώς.

Ποια τρόφιμα συνήθως επιλέγονται για να μετατραπούν σε «λειτουργικά»

• Γαλακτοκομικά (κυρίως γάλα και γιαούρτι)
• Χυμοί
• Δημητριακά

Επίσης το ψωμί, τα αυγά, τα αλλαντικά τροποποιούνται και αυτά κατάλληλα για βελτίωση της θρεπτικής τους αξίας.

Πώς ένα φυσικό τρόφιμο μετατρέπεται σε λειτουργικό

• Με την προσθήκη σε αυξημένη συγκέντρωση κάποιου ευεργετικού συστατικού που ήδη περιέχει το προϊόν (π.χ. βιταμίνηC σε χυμούς, φυτικές ίνες σε δημητριακά, προβιοτικά στο γιαούρτι)
• Με την προσθήκη σε αυξημένη συγκέντρωση κάποιου ευεργετικού συστατικού που δεν περιέχεται φυσιολογικά στο προϊόν (π.χ. φυτοστερόλες στις μαργαρίνες, ω3 λιπαρά οξέα στα αυγά)
• Με την αφαίρεση ένας «βλαβερού» συστατικού το οποίο αντικαθίσταται από άλλο «ασφαλές» (π.χ. στέβια αντί ζάχαρης, ελαιόλαδο αντί κορεσμένο λίπος)
• Με την αφαίρεση κάποιου «βλαβερού» συστατικού χωρίς να αντικαθίσταται απαραίτητα (π.χ. προϊόντα χωρίς αλάτι,  λακτόζη ή γλουτένη).

Ο σχεδιασμός των προϊόντων αυτών πρέπει να έχει βασιστεί σε αποτελέσματα καλά σχεδιασμένων επιστημονικών μελετών τα οποία θα πρέπει να έχουν δείξει ότι η κατανάλωση τους, σε συγκεκριμένη ποσότητα και συχνότητα επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα στα πλαίσια αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, είτε συνεπικουρικά με τη φαρμακευτική αγωγή, είτε σε μια προσπάθεια να καθυστερήσει η έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής.

Έτσι βλέπουμε στα ράφια των σούπερ μάρκετ τρόφιμα

• πλούσια σε στερόλες/στανόλες ή με προσθήκη ελαιολάδου για ελάττωση της χοληστερόλης και αύξηση της πρόσληψης «καλών λιπαρών» για την προστασία της καρδιάς
• που περιέχουν στέβια αντί για ζάχαρη, για καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη
• εμπλουτισμένα με φυτικές ίνες για βελτίωση της εντερικής λειτουργίας σε άτομα με γαστρεντερικές διαταραχές
• εμπλουτισμένα με βιταμίνη C, προβιοτικά και άλλα συστατικά ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος
• στα οποία έχει αφαιρεθεί το αλάτι για ελάττωση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα με υπέρταση
• με φυτικά γλυκαντικά για επιβράδυνση της ανάπτυξης τερηδόνας στα παιδιά
• εμπλουτισμένα με ασβέστιο για την ενίσχυση της οστικής μάζας στους εφήβους και τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
• Εμπλουτισμένα με πρωτεΐνη για άτομα που αθλούνται ή ηλικιωμένους με δυσθρεψία
• Χωρίς λακτόζη για άτομα με δυσανεξία στην λακτόζη

Πως μπορείς να ωφεληθείς

Αν λοιπόν ανήκεις σε κάποια από τις κατηγορίες των καταναλωτών που μπορούν να ωφεληθούν από κάποια από τα τρόφιμα αυτά, θα ήταν χρήσιμο να συμβουλευτείς έναν διαιτολόγο για την ορθή χρήση τους, προκειμένου έτσι να πετύχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα. Είναι δηλαδή απαραίτητο, αφού επιλέξεις το κατάλληλο προϊόν, να μάθεις σε τι ποσότητα και συχνότητα πρέπει να το καταναλώνεις προκειμένου να είναι δραστικό αλλά και πώς θα πρέπει να διαμορφώσεις την υπόλοιπη διατροφή σου ώστε να ενισχύσεις  τη δράση του ή να μην την ακυρώνεις (δεν γίνεται να καταναλώνεις άλειμμα με φυτοστερόλες για να μειώσεις την χοληστερόλη και ταυτόχρονα να καταναλώνεις αλλαντικά ή να καταναλώνει προϊόντα με στέβια αλλά σε μεγάλες ποσότητες.

Το μέλλον των λειτουργικών τροφίμων είναι λαμπρό καθώς η τεχνολογία τροφίμων σε συνδυασμό με την επιστήμη της διατροφής διαρκώς πειραματίζονται με πλήθος  βιοενεργών θρεπτικών συστατικών όπως βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικά, φυτικά λιπαρά οξέα, ποικιλίες προβιοτικών, φυτοοιστρογόνα, γλυκαντικές ουσίες, κ.α. Εκτός από τις καταστάσεις που αναφέραμε παραπάνω, η ενίσχυση του ανοσοποιητικού, η αύξηση της αντοχής, η ενίσχυση των νοητικών λειτουργιών είναι κάποιοι από τους τομείς υγείας που στοχεύουν τα νέα αυτά βελτιωμένα τρόφιμα.

Ας μην ξεχνάμε όμως ότι πολλά φυσικά τρόφιμα είναι από μόνα τους «λειτουργικά» χωρίς καμία επεξεργασία. Η πατρίδα μας με τα ευλογημένα πλούσια εδάφη και το ιδιαίτερο κλίμα, παράγει πλήθος τέτοιων προϊόντων με επιστημονικά αποδεδειγμένα οφέλη για την πλειοψηφία των παθήσεων, την ευεξία και την μακροζωία. Ο μακρύς κατάλογος των τροφίμων αυτών περιλαμβάνει το ελαιόλαδο και τις ελιές, τα βότανα, τα χόρτα, τα ψάρια, τους ξηρούς καρπούς, το σταφύλι και τα εσπεριδοειδή, την αγκινάρα, το κουνουπίδι, τα ποικίλα όσπρια, τα παραδοσιακά γιαούρτια και ο κατάλογος συνεχίζει…. Αρκεί να τα προτιμούμε και να τα καταναλώνουμε καθημερινά.

Ο συνδυασμός της παραδοσιακής Ελληνικής κουζίνας με την προσθήκη των νέων «λειτουργικών» τροφίμων μπορεί να κάνει θαύματα στην υγεία και την ευεξία μας.

H Διαλειμματική Νηστεία είναι μία μέθοδος διατροφής η οποία  προωθείται ιδιαίτερα ως ένας νέος τρόπος αντιμετώπισης της παχυσαρκίας αλλά και ως τρόπος ενίσχυσης της ευεξίας και της καλής υγείας.

Περίοδος εξετάσεων εν όψει για τους μαθητές γυμνασίων και λυκείων με τη μνήμη και τη συγκέντρωση να χρειάζονται ακόνισμα. Σημαντικός ο ρόλος της διατροφής.

Μύρισε Χριστούγεννα. Η ατμόσφαιρα της πιο αγαπημένης εποχής του χρόνου είναι πια παντού «χαϊδεύοντας» όλες μας τις αισθήσεις, γεμίζοντας  τα μάτια με ευφάνταστους στολισμούς, τα αυτιά  με χριστουγεννιάτικες μελωδίες, την καρδιά με συναισθήματα αγάπης και προσφοράς, αλλά και … τη μύτη μας με μυρωδιές γλυκισμάτων και εδεσμάτων.

Γνωρίζουμε ότι οι μυρωδιές και οι γεύσεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με αναμνήσεις. Εξαίρεση δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν οι γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων και οι μυρωδιές τους, με «πρωταγωνιστές» τα μπαχαρικά  που κυριαρχούν τόσο στα γλυκίσματα όσο και στα εορταστικά πιάτα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η κανέλα είναι η μυρωδιά που οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν με τα Χριστούγεννα

Το γαρύφαλλο, το μοσχοκάρυδο, ο γλυκάνισος, το κάρδαμο και το τζίντζερ πρωταγωνιστούν χαρίζοντας, εκτός από τις γευστικές και οσφρητικές τους ιδιότητες,  πολυάριθμες γνωστές από αρχαιοτάτων χρόνων θεραπευτικές επιδράσεις, γεγονός που φαίνεται από την ιδιαίτερη αξία που τους έδιναν οι ανώτερες κοινωνικές κάστες και οι θεραπευτές, καθώς και από τους πολέμους που έχουν γίνει για την καλλιέργεια και το εμπόριό τους.

Σήμερα, για όσους επιδιώκουν να ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντικαθιστώντας τη ζάχαρη ή το αλάτι, προσδίδοντας γεύση και άρωμα στα πιάτα.

Βγάλε λοιπόν στον πάγκο της κουζίνας τα βαζάκια με τα πολύτιμα μπαχαρικά, δημιούργησε και απόλαυσε!

Κανέλα

Ιδιότητες: Οι βασικές ενώσεις που περιέχει, ευγενόλη και κινναμαλδεΰδη, έχουν αντιοξειδωτική και αντιμικροβιακή δράση. Η κανέλα μελετάται εντατικά για την  επίδρασή της στην μείωση των επιπέδων σακχάρων και λιπιδίων στο αίμα, αλλά και στην κινητοποίηση του μεταβολισμού.

Ιδέες χρήσης: Η ζεστή, γλυκιά γεύση και το άρωμά της, σε σκόνη ή τα ξυλάκια, χαρίζουν γεύση σε μπισκότα και σιροπιαστά γλυκίσματα, σε φρουτοσαλάτες, σε πιάτα κοκκινιστών κρεάτων και πουλερικών, σε ροφήματα και τσάγια, μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλα μπαχαρικά όπως ο γλυκάνισος και το μοσχοκάρυδο. Δοκίμασε το ζεστό αρωματικό κρασί των Χριστουγέννων (Glühwein) και διακόσμησε το τραπέζι, τα πιάτα και τον χώρο με συνθέσεις από ξυλάκια κανέλλας.

Γαρύφαλλο

Ιδιότητες: Πλούσια πηγή φαινολών, ευγενόλης και γαλλικού οξέος, ενώσεις με αντιοξειδωτική και αντιμικροβιακή δράση. Η μάσησή του βοηθά στην ανακούφιση από τη  δυσπεψία, τον μετεωρισμό, τη ναυτία και τους εμέτους, ενώ καταπολεμά την κακοσμία του στόματος, ακόμα και τον πονόδοντο. Επιπλέον μελετάται, ιδιαίτερα το έλαιο γαρύφαλλου για την καταπολέμηση παθήσεων του αναπνευστικού, αλλά και για τις αντικαρκινικές του δράσεις.

Ιδέες χρήσης: Τα αρωματικά «καρφάκια» που παραδοσιακά στολίζουν τους κουραμπιέδες, μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε σάλτσες για κρέας, σε γλυκίσματα και αφεψήματα.

Γλυκάνισος

Ιδιότητες:  Περιέχει μικρές ποσότητες σιδήρου, μαγγανίου και ασβεστίου, ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι έχει αντιμικροβιακή, αντιμυκητιασική, αντιική και αντιοξειδωτική δράση, μπορεί να λειτουργήσει ως μυοχαλαρωτικό, αναλγητικό, ενώ καταπραΰνει από γαστρεντερικές διαταραχές. Τελευταία υπάρχουν ενδείξεις για αντικαταθλιπτική επίδραση.

Ιδέες χρήσης: Ταιριάζει σε πιάτα με κοτόπουλο, σε λευκές σάλτσες, σε ψωμάκια, παξιμαδάκια, μπισκότα, αλλά και σε αφεψήματα σε συνδυασμό με άλλα μπαχαρικά.

Μοσχοκάρυδο

Ιδιότητες: Περιέχει πολυφαινολικές ενώσεις οι οποίες προσδίδουν αντιοξειδωτική δράση. Παράλληλα φαίνεται ότι έχει αντιμικροβιακή δράση, ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της αϋπνίας, αλλά και να λειτουργήσει ως αφροδισιακό.

Ιδέες χρήσης: Η ζεστή και γλυκιά του γεύση ταιριάζει περισσότερο σε γλυκίσματα και ζεστά ροφήματα, ενώ απογειώνει τις μπεσαμέλ. Συνδυάζεται καλά  με κανέλα, γαρύφαλλο και κάρδαμο. Ένα ζεστό ποτήρι γάλα με λίγο μοσχοκάρυδο θα σε χαλαρώσει πριν τον ύπνο.

Κάρδαμο

Ιδιότητες: Η κινεόλη, η βασική δραστική ουσία που περιέχεται στο έλαιο του κάρδαμου έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, ενώ φαίνεται να ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Δοκίμασε ένα τσάι με λίγους σπόρους κάρδαμο για …να «καρδαμώσεις» μετά από μια κουραστική ημέρα.

Ιδέες χρήσης: Ταιριάζει πολύ με χυμούς και smoothies, στολίζει τις σαλάτες, χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική αλλά και στη μαγειρική σε συνδυασμό με άλλα μπαχαρικά (μοσχοκάρυδο, κανέλα) σε πιάτα με κοτόπουλο ή ψάρι.

Τζίντζερ (Πιπερόριζα) 

Ιδιότητες: Μελετάται εντατικά για τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις του, ενώ είναι γνωστό ότι καταπολεμά τη ναυτία και τη δυσπεψία.

Ιδέες χρήσης: Ταιριάζει πολύ σε σάλτσες, σούπες και μαρινάδες, σε πιάτα με κοτόπουλο και ρύζι αλλά και σε σαλάτες, ενώ η φρέσκια ρίζα του μπορεί να γίνει αφέψημα (το τσάι με τζίντζερ και λεμόνι ανακουφίζει από τα συμπτώματα των ιώσεων και της δυσπεψίας) ή να προστεθεί σε άλλα αφεψήματα. Ταιριάζει πολύ με το μέλι και το λεμόνι.

Βανίλια

Αν και δεν έχει κάποια ιδιαίτερη επίδραση στην υγεία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα γλυκίσματα για ενίσχυση της γεύσης χωρίς θερμίδες. Ταιριάζει με γλυκά που έχουν βάση το γάλα, ενισχύει τη γεύση της σοκολάτας σε γλυκά και ροφήματα και φυσικά είναι απαραίτητο συστατικό των μπισκότων. Δοκίμασε να αρωματίσεις τον χώρο σου με κεριά βανίλιας. Μην ξεχνάς ότι μπορούμε να «χορτάσουμε» ακόμα και με τις μυρωδιές!

*Να σημειωθεί ότι τα μπαχαρικά θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να χρησιμοποιούνται με μέτρο. Άτομα με συγκεκριμένες παθήσεις ή υπό φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να ενημερώνουν τον γιατρό τους στην περίπτωση επιθυμούν να χρησιμοποιούν κάποιο μπαχαρικό συστηματικά και σε μεγαλύτερη από τη συνήθη ποσότητα.

Είναι το τακτικό ζύγισμα ο δρόμος για επιτυχημένο έλεγχο βάρους;

Το τακτικό ζύγισμα μπορεί να είναι μια αποτελεσματική μέθοδος για τον έλεγχο του σωματικού βάρους.  Η αυτοπαρακολούθηση  γενικά, είναι από το πιο χρήσιμα και αποτελεσματικά εργαλεία που μπορούν να συμβάλουν σε αυτό. Μπορεί να οδηγήσει σε καίριες αλλαγές συμπεριφοράς, τόσο απέναντι στο φαγητό, όσο και στον τρόπο ζωής γενικότερα. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να  βοηθήσουν στην απώλεια βάρους ή να αποτρέψουν την επαναπρόσληψή του. Ταυτόχρονα μπορεί να  κινητοποιήσουν και να συμβάλλουν σημαντικά στην αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.

Δεν είναι λίγοι όμως αυτοί που αντιμετωπίζουν την αυτοπαρακολούθηση σαν μια μορφή τιμωρίας ή ψυχαναγκασμού. Αντίθετα, αν γίνει με τη σωστή καθοδήγηση και χωρίς υπερβολές, μπορεί να μειώσει το άγχος και την ανησυχία σε σχέση με το βάρος και να οδηγήσει σε επιτυχημένες αλλαγές του τρόπου ζωής.

Τι είναι η αυτοπαρακολούθηση;

Η αυτοπαρακολούθηση συμπεριλαμβάνει συστηματική παρατήρηση και καταγραφή του τρόπου διατροφής και άσκησης, με ταυτόχρονη παρακολούθηση του βάρους. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορα εργαλεία όπως

• Ημερολόγια καταγραφής τροφίμων
• Τακτική αυτοζύγιση
• Καταγραφή της φυσικής δραστηριότητας με διάφορες συσκευές ή mobile εφαρμογές

Πως το τακτικό ζύγισμα μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο βάρους;

Πολύ συχνά χάνεται ο έλεγχος του βάρους όταν σταματάει το ζύγισμα. Ακόμα και αυτή η μικρή αύξηση του βάρους, της τάξεως του 1 με 2 κιλά τον χρόνο, που μπορεί να συμβαίνει κατά τη διάρκεια των διακοπών των Χριστουγέννων ή του καλοκαιριού, είναι ικανή να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε σταδιακή αύξησή του με αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία. Η ζύγιση είναι η πιο απλή, γρήγορη και αντικειμενική μέθοδος αυτοπαρακολούθησης. Μπορεί να σε κινητοποιήσει άμεσα να αλλάξεις τις διατροφικές σου συνήθειες, αλλά και τη φυσική σου δραστηριότητα.

Πόσο συχνά πρέπει να ζυγίζομαι;

Παρόλο που υπάρχουν αρκετές μελέτες που δείχνουν ότι το καθημερινό ζύγισμα είναι ακόμα πιο αποτελεσματικό στον έλεγχο βάρους, προσωπικά θα ταχθώ υπέρ αυτών που το συστήνουν 1-2 φορές την εβδομάδα. Αφενός θεωρώ αγχωτικό και ψυχαναγκαστικό το να ζυγίζεσαι καθημερινά, αφετέρου το βάρος  μπορεί να σημειώνει συνεχείς  διακυμάνσεις, που οφείλονται στις μεταβολές των υγρών και όχι του λίπους.

Αν είσαι από τους ανθρώπους που έχεις για χρόνια σταθερό βάρος και οι αυξομειώσεις του κυμαίνονται σε 1-2 κιλά τον χρόνο, είναι αρκετό να ζυγίζεσαι μια φορά στις 15 ημέρες ή στις 3 εβδομάδες. Αν είσαι όμως από αυτούς που έχουν μεγαλύτερες και συχνότερες μεταβολές βάρους, τότε θα ήταν καλύτερο να ζυγίζεσαι 1-2 φορές την εβδομάδα. Έτσι θα μπορείς εγκαίρως να προλαβαίνεις  και να ελέγχεις τις μεγάλες μεταβολές. Τέλος , αν έχεις συχνά υπερφαγικά επεισόδια, σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας, υπερβολικό άγχος με το βάρος σου ή υποψιάζεσαι ότι έχεις κάποια διατροφική διαταραχή, τότε το ζύγισμα δεν θα σε βοηθήσει. Αντιθέτως θα σου δημιουργήσει επιπρόσθετο άγχος και μπορεί να επιδεινώσει αυτές τις συμπεριφορές. Σε αυτές τις περιπτώσεις ζήτησε  την καθοδήγηση ενός επαγγελματία διαιτολόγου διατροφολόγου με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ή ενός ψυχολόγου.

Πως πρέπει να γίνεται η ζύγιση;

Είναι σημαντικό να διατηρείς πάντα παρόμοιες συνθήκες μέτρησης. Δηλαδή να ζυγίζεσαι στην ίδια ζυγαριά, την ίδια ώρα, με παρόμοια ρούχα. Έτσι μόνο τα αποτελέσματα θα μπορούν να είναι συγκρίσιμα. Βοηθάει πολύ να διατηρείς ένα ημερολόγιο που θα καταγράφεις το βάρος σου. Γι’ αυτό  τον σκοπό θα βρεις πολλές εφαρμογές που μπορείς να κατεβάσεις στο κινητό σου.

Συμπερασματικά

Είναι το τακτικό ζύγισμα ο δρόμος για επιτυχημένο έλεγχο βάρους; Η αυτοπαρακολούθηση και η συστηματική ζύγιση ως μέρος αυτής, μπορούν να βοηθήσουν στον καλύτερο έλεγχο του βάρους και να οδηγήσουν σε αλλαγές συμπεριφοράς που αφορούν τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα.

To cheat or not to cheat... εσωτερικό δίλημμα που περιστασιακά έχουν πολλοί από τους διαιτώμενους. Τι είναι όμως τελικά αυτή η περιβόητη 'cheat Day' ή «ελεύθερη μέρα» όπως συνηθίζεται να λέγεται;