espa 2020 Blog | Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Ελευσίνα Πόγκα Μαρίνα | Nutrilife

Blog | Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Ελευσίνα Πόγκα Μαρίνα | Nutrilife

Διαβάστε στο blog για επίκαιρα θέματα διατροφής, tips, συνταγές και συμβουλές για μια καλύτερη ποιότητα ζωής
ΦίλτροAllTips ΔιατροφήςΔιατροφή & ΆθλησηΔιατροφή & ΠαιδίΔιατροφή & ΥγείαΔιατροφή & ΨυχολογίαΔιατροφική αξία τροφώνΣυνταγέςΧωρίς κατηγορία
No more posts
11 Φεβρουαρίου 2024
valentine-poga-marina-e1707656478113.jpg

Αν θες ένα υγιεινό χειροποίητο  δώρο για όποιον αγαπάς, δοκίμασε την παρακάτω συνταγή και θα τον/την κανείς να σε ερωτευτεί για πάντα.
Οφείλεσαι απ’ όλα τα θρεπτικά συστατικά της βρόμης και των ξηρών καρπών. Δεν έχουν καθόλου ζάχαρη παρά μόνο μικρή ποσότητα μελιού. Είναι κατάλληλα για μικρά παιδιά.

 

ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΜΕ ΦΙΣΤΙΚΟΒΟΥΤΥΡΟ ΑΙΓΙΝΗΣ ΚΑΙ ΒΡΟΜΗ
ΥΛΙΚΑ
* 150 γρ φιστικοβούτυρο Αιγίνης  (αν δεν βρεις Χρησιμοποίησες άλλο βούτυρο ξηρών καρπών ή ταχίνι)
* 170 γρ. μέλι
* 3-4 κουτ. Σούπας λάδι καρύδας (λιωμένο αν έχει στερεοποιηθεί — μπορείς να βάλεις και βούτυρο λιωμένο)
* 250 γρ. βρόμη
* 1 κουτ. Σούπας βανίλια υγρή ή 1 σωληνάριο σκόνη
* 1 κ.γ. μπέικιν πάουντερ
* 1 πρέζα αλάτι
* 100 γρ λευκή σοκολάτα λιωμένη σε μπεν μαρί
* 2 κουτ. Σούπας τριμμένα φιστίκια Αιγίνης ανάλατα, ανακατεμένα με λίγα αλατισμένα
* Παπάγια αποξηραμένη και κομμένη σε μικρά κομματάκια (μπορείς και να την παραλήψεις, περισσότερο τη χρησιμοποίησα για την διακόσμηση).
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
1. Αλέθουμε τη βρόμη στον πολυκόφτη μέχρι να μοιάζει σαν αλεύρι.
2. Προσθέτουμε στον κάδο του μούλτι με τη βρώμη, το μπέικιν πάοθντερ, τη βανίλια και το αλάτι.
3. Σε ένα μπολ ανακατεύουμε το φιστικοβούτυρο, το μέλι και το λάδι καρύδας.
4. Το μεταφέρουμε στο μείγμα με τη βρόμη και ανακατεύουμε καλά με το χέρι, μέχρι να ενσωματωθούν τα στερεά στα υγρά και να γίνει μια σφιχτή ζύμη. Θέλει λίγη υπομονή.
5. Τοποθετούμε τη ζύμη ανάμεσα σε δύο κομμάτια αντικολλητικού χαρτιού, ένα πάνω και ένα κάτω και ανοίγουμε με τη βοήθεια ενός πλαστή. Ανοίγουμε τη ζύμη σε 0,4-0,5 εκατοστά.
6. Κόβουμε τα σχέδια με κουπ πατ σε σχήμα καρδούλα ( ή ότι άλλο σου αρέσει).
7. Προσθέτουμε τα μπισκότα σε  ταψί στρωμένο με λαδόκολλα.
8. Ψήνουμε για 8-10 λεπτά.
9. Τα αφήνουμε να κρυώσουν πάνω σε σχάρα.
10. Λιώνουμε τη λευκή σοκολάτα σε μπεν μαρί ή σε φούρνο μικροκυμάτων και διακοσμούμε τα μπισκότα. Πασπαλίζουμε με τα τριμμένα φιστίκια Αιγίνης.
11. Αν θέλουμε να τα δωρίσουμε στο/στην αγαπημένο/η μας τα τοποθετούμε πάνω σε λαδόκολλα σε ένα κουτάκι της αρεσκείας μας.
tip

Μπορείς να τα τοποθετήσεις σε ένα κουτάκι της αρεσκείας σου και να τα προσφέρεις ως δώρο.


BCAA-.png

Ορισμός

Τα αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (BCAA: branched chain amino acids) είναι μια ιδιαίτερη ομάδα 3 αμινοξέων από τα 20 που προσλαμβάνει ο άνθρωπος μέσω της διατροφής του και τα οποία είναι απαραίτητα για την σύνθεση των πρωτεϊνών του σώματος. Η ονομασία τους (διακλαδισμένης αλύσου) οφείλεται στην ιδιαίτερη χημική δομή τους η οποία παρουσιάζει μια «διακλάδωση» της αλυσίδας άνθρακα και υδρογόνων που περιλαμβάνει το μόριό τους.

Ειδικότερα, τα αμινοξέα αυτά ανήκουν στην ομάδα των 9 γνωστών ως «απαραίτητων αμινοξέων», τα οποία ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει εκ νέου από άλλες ενώσεις, όπως γίνεται με τα υπόλοιπα 11, αλλά πρέπει να τα προσλάβει αποκλειστικά μέσω της διατροφής. Στοιχεία από πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι ένα μικρό ποσοστό BCAA μπορεί να συντεθεί από την εντερική μικροχλωρίδα, χωρίς ωστόσο η συμβολή της σύνθεσης αυτής να είναι σημαντική για την κάλυψη των αναγκών του οργανισμού.

Τα 3 BCAA είναι η λευκίνη, η βαλίνη και η ισολευκίνη. Στο σύνολό τους τα αμινοξέα αυτά αποτελούν το 35-40% του συνόλου των απαραίτητων αμινοξέων στο σώμα.

Μεταβολισμός

Τα 3 BCAA προσλαμβάνονται από τις τροφές και μεταβολίζονται κατά τον ίδιο τρόπο από τον οργανισμό, γι’ αυτό και οι μελέτες αναφέρονται συνήθως στο σύνολό τους, παρά το γεγονός ότι κάθε ένα διαφοροποιείται ως έναν βαθμό, ως προς τον μεταβολικό του ρόλο στον οργανισμό. Η ιδιαιτερότητα των BCAA είναι ότι σε αντίθεση με τα υπόλοιπα αμινοξέα, αφού απελευθερωθούν στην κυκλοφορία, δεν μεταφέρονται στο ήπαρ για περαιτέρω επεξεργασία, αλλά σε άλλους ιστούς όπως στον εγκέφαλο και κυρίως τους μύες.

 

Λειτουργίες

Βαλίνη:  προάγει τη σύνθεση και επανόρθωση του μυϊκού ιστού και άλλων ιστών, ενώ συμμετέχει στις διαδικασίες  παραγωγής ενέργειας.

Λευκίνη:  προάγει τη σύνθεση και επανόρθωση του μυϊκού ιστού, συμμετέχει στον μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων και την ομοιόσταση της ενέργειας. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο ρόλος της στην πρωτεϊνοσύνθεση είναι ισχυρότερος συγκριτικά με των άλλων δυο BCAA.

Ισολευκίνη: συμβάλει στη σύνθεση και επανόρθωση του μυϊκού ιστού, στην απομάκρυνση των τοξικών αζωτούχων υποπροϊόντων, διεγείρει την ανοσολειτουργία και προάγει την έκκριση ποικίλων ορμονών.

Τα χαμηλά επίπεδα BCAA στον οργανισμό σηματοδοτούν την αδυναμία σύνθεσης μυϊκού ιστού, ενώ τα υπερβολικά αυξημένα επίπεδα λόγω διαταραχής του μεταβολισμού τους, έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο  για αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερλιπιδαιμία.

 

Πηγές στα τρόφιμα

Τα BCAA βρίσκονται σε αφθονία σε τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη όπως είναι το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα όσπρια, τα προϊόντα σόγιας και οι ξηροί καρποί.

Ειδικότερα, πηγές λευκίνης, η οποία χαρακτηρίζεται από εντονότερη αναβολική δράση είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά και η σκόνη ορού γάλακτος, το κοτόπουλο, ο τόνος, τα φασόλια, οι φακές, το τόφου, ο κολοκυθόσπορος κ.α.

Η καθημερινή επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το βάρος και το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, εξασφαλίζει και την επάρκεια του οργανισμού σε BCAA.

 

Ερευνητικά Δεδομένα για τη χρήση συμπληρωμάτων BCAA

Το πρόσφατο ερευνητικό ενδιαφέρον για τα BCAA έχει προκύψει κυρίως λόγω της συμμετοχής τους στην σύνθεση της μυϊκής μάζας. Αυτή τους η ιδιότητα τα καθιστά ιδιαίτερα σημαντικά κυρίως στον τομέα της αθλητικής διατροφής που ενδιαφέρεται για την ενίσχυση της μυϊκής μάζας, της αντοχής και της απόδοσης στους αθλητές. Αυτό το γεγονός κατ’ επέκταση οδηγεί σε αυξημένο ενδιαφέρον της τεράστιας αγοράς των αθλητικών συμπληρωμάτων, η οποία ήδη παρέχει πληθώρα συμπληρωμάτων BCAA.

Στο κλινικό πεδίο, τα BCAA έχουν μελετηθεί για το πιθανό τους όφελος στις παθήσεις του ήπατος, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι δεν μεταβολίζονται στο ήπαρ, οπότε και η πρόσληψή τους μπορεί να παρέχει επαρκές υπόστρωμα χωρίς να επιβαρύνει την εδραιωμένη ηπατοπάθεια.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια διεξάγονται αρκετές μελέτες (περισσότερες σε πειραματόζωα και λιγότερες σε ανθρώπους) για τον ρόλο και πιθανόν την βοηθητική συμπληρωματική χορήγηση των BCAA στην ποιότητα της εντερικής χλωρίδας και στην ψυχική υγεία.

 

Αύξηση της Μυϊκής Μάζας

Η έντονη και παρατεταμένη σωματική δραστηριότητα αυξάνει την οξείδωση των αμινοξέων στα πλαίσια των αναγκών παραγωγής ενέργειας,  με αποτέλεσμα την ελάττωση της συγκέντρωσής τους  στην κυκλοφορία και την μειωμένη ικανότητα πρωτεϊνοσύνθεσης μετά το πέρας της άσκησης. Τα BCAA (όπως και τα υπόλοιπα αμινοξέα) και ιδιαίτερα η λευκίνη,  εκτός από την παροχή υποστρώματος για την πρωτεϊνοσύνθεση, παίζουν ρόλο και στην ρύθμιση των μεταβολικών μονοπατιών που καθορίζουν την διαδικασία της πρωτεϊνοσύνθεσης.

Πρόσφατες ανασκοπήσεις δείχνουν ότι η χορήγηση συμπληρωμάτων BCAA δεν μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της μυϊκής μάζας όταν δεν υπάρχει παράλληλα επαρκής διατροφική πρόσληψη και των λοιπών απαραίτητων και μη απαραίτητων αμινοξέων.

Επίσης η συμπληρωματική χορήγηση τόσο των BCAA όσο και της συνολικής πρωτεΐνης πέραν των αναγκών (ανάλογα με την ποσότητα της μυϊκής μάζας ενός ατόμου, το φύλο, την ηλικία και τον τύπο άσκησης που ακολουθεί), δεν οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση της μυϊκής μάζας, ενώ έχει ως αποτέλεσμα την ανεπιθύμητη αύξηση των επιπέδων τους στην κυκλοφορία.

Συμπερασματικά, η πλειοψηφία των μελετών δεν υποστηρίζει την αναγκαιότητά τους για την αύξηση της μυϊκής μάζας, εάν και εφόσον ο αθλητής ακολουθεί ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο το οποίο εξασφαλίζει επαρκή πρόσληψη ενέργειας και πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας (η οποία να περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα).

Η συνιστώμενη πρόσληψη πρωτεϊνών για έναν αθλητή, ανέρχεται στα >1.6 γρ/κιλό σωματικού βάρους/ημέρα, μοιρασμένη κατάλληλα σε όλα τα γεύματα και σνακ.

Ωστόσο, σε περιπτώσεις όπου οι πρωτεϊνικές ανάγκες δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν, μπορεί να γίνει σύσταση για συμπληρωματική χορήγηση. Για την ενεργοποίηση του μυϊκού αναβολισμού αμέσως μετά την άσκηση, η βέλτιστη και ασφαλής πρόσληψη υπολογίζεται στα 20-40 γρ ολικής πρωτεΐνης (2,5 γρ λευκίνης).

Εκτός από την περίπτωση των αθλητών, σημαντική είναι και η διατήρηση ή αύξηση της μυϊκής μάζας στους ηλικιωμένους και γενικά σαρκοπενικούς ασθενείς. Τα μέχρι σήμερα ερευνητικά δεδομένα είναι ενθαρρυντικά, με την συμπληρωματική χορήγηση ειδικότερα λευκίνης, σε περιπτώσεις αδυναμίας επαρκούς πρόσληψης πρωτεΐνης, να συμβάλλει στην διατήρηση της μυϊκής μάζας και δύναμης των ατόμων αυτών.

Σε αναμονή νεότερων και πιο καλά σχεδιασμένων μελετών, η σύσταση για την αύξηση της μυϊκής μάζας παραμένει ο σχεδιασμός ενός κατάλληλου, εξατομικευμένου διαιτολογίου, παράλληλα με το κατάλληλο πρόγραμμα μυϊκής ενδυνάμωσης.

 

Αθλητική Αντοχή-Απόδοση

Η μυϊκή κόπωση ή ο μυϊκός πόνος που εκδηλώνονται μετά από έντονη άσκηση αποτελεί σύμπτωμα καταστροφής των μυϊκών ινών ως αποτέλεσμα του φορτίου που δέχονται κατά την διάρκεια της άσκησης. Τα BCAA αποτελούν βασική πηγή ενέργειας για τις μυϊκές ίνες, συνεπώς μετά από παρατεταμένη άσκηση και όταν έχουν εξαντληθεί τα αποθέματα υδατανθράκων της κυκλοφορίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εναλλακτική πηγή ενέργειας. Τα συμπεράσματα των μέχρι σήμερα μελετών έχουν δείξει ότι η συμπληρωματική χορήγηση BCAA σε δόσεις έως 255mg/κιλό σωματικού βάρους/ημέρα (5,4 έως 8,3 g/ημέρα) είτε αμέσως μετά είτε συστηματικά πριν ή μετά την άσκηση, βελτιώνουν την αντοχή των ασκούμενων οι οποίοι αισθάνονται σε μικρότερο βαθμό και μετά από μεγαλύτερο χρονικό διάστημα τη μυϊκή κόπωση.

Συνήθως, τα συμπληρώματα BCAA αποτελούνται από λευκίνη/ισολευκίνη/βαλίνη σε αναλογίες 2:1:1. Ωστόσο, υπάρχουν μελέτες που αφορούν την επίδραση της λευκίνης όσον αφορά τις φλεγμονώδεις διεργασίες στον μυϊκό ιστό. Με δεδομένο τον μεταβολικό ανταγωνισμό που υφίσταται μεταξύ των 3 αυτών αμινοξέων για την κυτταρική τους μεταφορά και επεξεργασία, προτείνεται από ορισμένους ερευνητές ότι η θετική επίδραση των BCAA μπορεί να ασκηθεί αποκλειστικά και μόνο από την συμπληρωματική χορήγηση της λευκίνης.

 

Επίδραση μέσω του εγκεφάλου

Η συμπληρωματική χορήγηση BCAA φαίνεται να αμβλύνει το αίσθημα της γενικής κόπωσης στον εγκέφαλο. Αυτό συμβαίνει λόγω του ανταγωνισμού τους για την είσοδό τους στον εγκέφαλο μέσω του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, με την τρυπτοφάνη, ένα άλλο αμινοξύ το οποίο λειτουργεί ως πρόδρομη ένωση για τον σχηματισμό της σεροτονίνης, μιας ορμόνης η οποία συμβάλλει στο αίσθημα της κόπωσης.

Επιπλέον, μία πρόσφατη μελέτη έδειξε πιθανή συσχέτιση των μειωμένων επιπέδων BCAA και ιδιαίτερα της λευκίνης με αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης και στρες, γεγονός που υποδηλώνει μια πιθανή χρήση των συμπληρωμάτων σε άτομα που αδυνατούν να καλύψουν τις διατροφικές τους ανάγκες.

 

Ηπατική Νόσος

Η χρόνια ηπατική νόσος συχνά εξελίσσεται σε κίρρωση με σημαντικές επιπλοκές, δυσθρεψία, απώλεια βάρους (σαρκοπενία), χαμηλή ποιότητα ζωής και αυξημένη θνησιμότητα. Μια από τις σημαντικές επιπλοκές της ηπατικής κίρρωσης είναι επίσης η ηπατική εγκεφαλοπάθεια (ένα σύνολο νευροψυχικών διαταραχών) η οποία οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή και μειωμένη κάθαρση νευροτοξικών ενώσεων λόγω δυσλειτουργίας του ήπατος.

Τα BCAA δεν μεταβολίζονται στο ήπαρ και έτσι έχουν χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική πηγή αμινοξέων με στόχο τη διατήρηση της σύνθεσης της μυϊκής μάζας και την αποφυγή συγκέντρωσης μεταβολιτών στον εγκέφαλο, γεγονός που οδηγεί στην ηπατική εγκεφαλοπάθεια. Αν και τα αποτελέσματα των μελετών είναι αμφιλεγόμενα, η συμπληρωματική χορήγηση BCAA από το στόμα σε ορισμένες ομάδες ασθενών φαίνεται να ωφελεί στην μείωση των επιπλοκών, στην αύξηση της μυϊκής μάζας και δύναμης και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, τόσο στην ηπατική κίρρωση όσο και στην ηπατική εγκεφαλοπάθεια. Ταυτόχρονα τα τελευταία χρόνια αναδύονται ενθαρρυντικά αποτελέσματα και στην περίπτωση του ηπατοκυτταρικού καρκίνου.

Δεδομένου ότι η συμπληρωματική χορήγηση των BCAA δεν έχει καταγράψει σημαντικές παρενέργειες στην πορεία της νόσου, πολλές ιατρικές εταιρίες (European Association for the Study of Liver/ European Society of Parenteral and Enteral Nutrition / American Association for the Study o fLiverDisease / European Society for the Study of Liver Disease) συστήνουν την δοκιμαστική χορήγηση τους στους ασθενείς αυτούς, σε δόσεις >10 γρ/ημέρα (0,25 γρ/κιλό/ημέρα) ή όπως ορίσει ο θεράπων ιατρός.

 

Υγεία του Ανοσοποιητικού Συστήματος

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον για τον ρόλο των BCAA στους αμυντικούς μηχανισμούς του ανθρώπινου οργανισμού, κυρίως μέσω της λειτουργίας τους ως υπόστρωμα για τον σχηματισμό ανοσοφαιρινών και τη λειτουργία βασικών κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Παράλληλα, η παρουσία συγκεκριμένων ωφέλιμων εντερικών βακτηριδίων φαίνεται να σχετίζεται με την διαθεσιμότητα των BCAA μέσω της διατροφής.

Τα αποτελέσματα των υπό εξέλιξη μελετών θα δώσουν τη δυνατότητα ρύθμισης της ποιότητας της εντερικής χλωρίδας μέσω της ρύθμισης των επιπέδων πρόσληψης των BCAA, γεγονός που κατ’ επέκταση αντανακλά στην συνολική ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού.

 

Δοσολογία

Η δοσολογία πρόσληψης BCAA είτε πρόκειται για την περίπτωση αθλητών/ασκούμενων, είτε ασθενών με ηπατοπάθεια, θα πρέπει να καθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό και διαιτολόγο, οι οποίοι θα συνεκτιμούν τις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόμου σε συνδυασμό με την επάρκεια της διατροφικής του πρόσληψης, δεδομένου ότι τα ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδα στην κυκλοφορία επηρεάζουν αρνητικά τον μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων.

Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα και ουσίες

Τα συμπληρώματα BCAA δεν θα πρέπει να χορηγούνται παράλληλα με φάρμακα όπως

  • Λεβοντόπα
  • Αντιδιαβητικά
  • Διαζοξίδη
  • Κορτικοστεροειδή
  • Θυρεοειδικές ορμόνες
 
Αντενδείξεις

Τα συμπληρώματα BCAA δεν θα πρέπει να χορηγούνται σε

  • Έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες
  • Βρέφη και παιδιά (εκτός από την περίπτωση της ηπατικής νόσου εάν κρίνεται απαραίτητο από τον θεράποντα ιατρό)
  • Ασθενείς με νόσο του κινητικού νευρώνα (ALS, νόσο Lou Gehrig)
  • Ασθενείς με κετοξυουρία διακλαδισμένης αλυσίδας
  • Άτομα με χρόνιο αλκοολισμό
  • Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη
  • Σε άτομα που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση (συστήνεται διακοπή τους 2 εβδομάδες προ της επέμβασης).

-ΒΕΛΟΥΤΕ--e1704734950279.jpg

Δεν υπάρχει νοστιμότερο και θρεπτικότερο τρόφιμο τον χειμώνα από τις σούπες.

Γεμάτες με θρεπτικά συστατικά όπως αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και μέταλλα, ότι δηλαδή χρειάζεται ο οργανισμός σου για να θωρακιστεί από τις ιώσεις του χειμώνα. Επιπλέον αποτελούν ιδανική λύση για να αντικαταστήσεις τα λαδερά φαγητά (που λόγω εποχικότητας είναι κυρίως καλοκαιρινά) στο εβδομαδιαίο διαιτολόγιο.

Μπορείς να την καταναλώσεις ως κυρίως γεύμα, προσθέτοντας γιαούρτι προκυμμένου να καλύψεις τις πρωτεϊνικές σου ανάγκες ή ως πρώτο πιάτο σε ένα γεύμα που συμπεριλαμβάνει μια πηγή πρωτεΐνης όπως κοτόπουλο, κρέας ή ψάρι.

Δοκίμασέ την και σίγουρα θα αποθηκευτεί στις αγαπημένες σου συνταγές.

ΚΟΛΟΚΥΘΟΣΟΥΠΑ ΒΕΛΟΥΤΕ
ΥΛΙΚΑ
  • 1 ξερό κρεμμύδι μέτριο
  • 2 πράσα (το άσπρο μέρος)  κομμένο σε μεγάλες φέτες
  • 1 κγ. κολοκύθα σε κομμάτια (1 μικρή σαν αυτή του βίντεο)
  • 2 καρότα μεγάλα κομμένα
  • 3 μικρές /μεσαίες πατάτες κομμένες σε κύβους
  • 1 μικρό κομμάτι τζίντζερ (όσο μισό δάχτυλο)
  • 1 λίτρο ζωμός κοτόπουλου ή λαχανικών (σπιτικός ή αγοραστός)
  • 1 κουτ. Σούπας βούτυρο (πραγματικά κάνει τη μεγάλη γευστική διαφορά όμως μπορείς να βάλεις και 2-3 κ. σ. ελαιόλαδο)
  • 2 κουτ. Γλ. Κύμινο
  • 1 κ. Γλ κουρκουμά
  • Λίγο μπούκοβο σε περίπτωση που την θέλεις λίγο καυτερή
  • Φρεσκοτριμμένο μοσχοκάρυδο
  • αλάτι, πιπέρι
  • 1 κεσεδάκι γιαούρτι για το σερβίρισμα
  • Σπόρους chia ή κολοκυθόσπορους και ψιλοκομμένο μαϊντανό για το σερβίρισμα
  • Κρουτόν σπιτικά ή αγοραστά ( εγώ τα φτιάχνω στο λεπτό στην φριτέζα αέρος).
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
  •  Ζεσταίνεις το βούτυρο χωρίς να το αφήσεις να κάψει.
  • Ρίχνεις το κρεμμύδι και το πράσο μέτρια κομμένα. Ανακατεύεις μέχρι να αρχίσουν να μαραίνονται.
  •  Προσθέτεις τα κομμάτια κολοκύθας, πατάτας και καρότου κομμένα σε μεγάλα κομμάτια (δεν έχει νόημα να τα ψιλοκόψεις γιατί μετά τα πολτοποιείς)
  • Τρίβεις το τζίντζερ και το μοσχοκάρυδο και προσθέτεις το κύμινο, αλάτι, πιπέρι, μπούκοβο και κουρκουμά.
  •  Ρίχνεις στην κατσαρόλα τον ζεστό ζωμό, σκεπάζεις και μαγειρεύεις σε μέτρια φωτιά μέχρι να μαλακώσουν τα λαχανικά, περίπου 30 λεπτά.
  • Πολτοποιείς με το ραβδομπλέντερ.
  • Σερβίρεις με μια κουταλιά γιαούρτι (ταιριάζει και με κεφίρ) σπόρους chia ή κολοκυθόσπορους, ψιλοκομμένο μαϊντανό και λίγα κρουτόν.

--e1701283064824.jpeg

Αν θέλεις να αντικαταστήσεις τα έτοιμα δημητριακά με κάτι σπιτικό, θρεπτικό και υγιεινό, σου παραθέτω τη γευστικότερη συνταγή για γκρανόλα που έχεις δοκιμάσει.

ΥΛΙΚΑ:
 3 φλιτζάνια νιφάδες βρώμης
 1 φλιτζάνι χοντροκομμένα φουντούκια
 3 κ.σ. flakes καρύδας ή καρύδα τριμμένη
 2 κ.σ. σπόρους chia
 3 κ.σ. μαύρη ζάχαρη
 1/3 φλ. κακάο καλής ποιότητας
 ¼ φλ. λάδι καρύδαςανακατεύουμε
 1/2 φλ. μέλι ή σιρόπι σφενδάμου (για vegan)
 1 κ.γ. εσάνς βανίλιας

 

ΕΚΤΕΛΕΣΗ:
Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 160 βαθμούς στον αέρα.
Σε ένα μπολ τη βρώμη, τα φουντούκια, τους σπόρους chia, τη ζάχαρη και το
κακάο.
Σε ένα μπρίκι θερμαίνουμε σε μέτρια φωτιά το μέλι με το λάδι καρύδας, μέχρι να γίνουν
ρευστά και να ενωθούν τα υλικά.
Τα ρίχνουμε αργά στο μίγμα με τα στερεά υλικά ανακατεύοντας διαρκώς.
Απλώνουμε το μίγμα καλά σε ένα ταψί με λαδόκολλα και το ψήνουμε για 20-25 λεπτά.
Το αφαιρούμε από τον φούρνο και το αφήνουμε να κρυώσει τελείως.
Το σπάμε σε μικρά κομμάτια και το τοποθετούμε σε αεροστεγές βάζο.
*ακριβώς η ίδια συνταγή μπορεί να τοποθετηθεί σε μακρόστενη φόρμα του κέικ και να κοπεί
σε μπάρες.

 

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ (ανά μερίδα =60 γρ.)
Ενέργεια: 270 kcal
Υδατάνθρακες: 34,79 g εκ των οποίων σάκχαρα: 9,54 g
Πρωτεΐνες: 6,89 g
Λιπαρά:12 g
Φυτικές ίνες: 4,51 g

 

 


tocos--rotated-e1698145514768.jpg

Οι τορτίγιες και οι αραβικές πίτες, αποτελούν ιδανική λύση τόσο για σνακ όσο και για κυρίως γεύμα. Μπορείς να τις γεμίσεις με κάθε λογής υλικά ανάλογα με τη φαντασία σου.

Για να δημιουργήσεις ένα πλήρες γεύμα φρόντισε να έχουν μια πηγή πρωτεΐνης (κιμά, κοτόπουλο, αυγό, σολομό. όσπρια κλπ) και  αρκετά λαχανικά.

Σ’ αυτή τη συνταγή, το μαγικό είναι η γεύση του κιμά. Είμαι σίγουρη ότι κάτι παρόμοιο έχεις φάει μόνο σε πολυεθνικό εστιατόριο.

ΥΛΙΚΑ (4-6 άτομα)
ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΙΜΑ
  • 700 γρ. μοσχαρίσιο κιμά άπαχο
  • 1 κρεμμύδι μεγάλο ψιλοκομμένο
  • 1 σκελίδα σκόρδο τριμμένη
  • 2 κ. σούπας κουκουνάρι
  • 1 κουτ. σ. κύμινο
  • 2 κ. σ. κόλιανδρο ξερό τριμμένο
  • 30 ml ξύδι
  • 2 κ. σ. γεμάτες ταχίνι
  • 3 κ. σ. ελαιόλαδο
  • αλάτι, πιπέρι
ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΘΕΣΗ
  • 1 συσκευασία τορτίγιες ή αραβικές πίτες
  • Ντομάτα  κομμένη σε κύβους
  •  Αγγούρι κομμένο σε κύβους
  • 400 γρ. σως γιαουρτιού (στραγγιστό γιαούρτι με πάπρικα, πιπέρι και λίγο αλάτι)
  • Γουακαμόλε  (αβοκάντο λιωμένο + κόλιανδρο φρέσκο ψιλοκομμένο + χυμό lime ή λεμονιού + ντομάτα κομμένη σε κύβους + 1 σκελίδα σκόρδο τριμμένη + φρέσκο πιπέρι: ανακατεύω όλα τα υλικά μαζί).
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
  • Ζεσταίνω  το ελαιόλαδο σε μια κατσαρόλα ή γουοκ
  • Σοτάρω το κρεμμύδι σε μέτρια προς δυνατή φωτιά. Προσθέτω το σκόρδο, το κουκουνάρι και ανακατεύω καλά.
  • Προσθέτω τον κιμά και συνεχίζω το μαγείρεμα.
  • Όταν εξατμιστούν τα υγρά βάζω το κύμινο και τον κόλιανδρο και στην συνέχεια σβήνω με το ξύδι.
  • Προσθέτω το ταχίνι (μαγική στιγμή, αλλάζει όλη η γεύση)  , χαμηλώνω τη φωτιά και ανακατεύω καλά. προσθέτω αλάτι και πιπέρι.
  • Ζεσταίνω μια τορτίγια σε αντικολλητικό τηγάνι και στην συνέχεια βάζω στην βάση την ντομάτα και το αγγούρι , στην συνέχεια 2-3 κ. σ. κιμά και στην κορυφή 1 κ. σούπας σως γιαουρτιού και 1 κ. σ. γουακαμόλε.
extra tips
  • Μπορείς να προσθέσεις στην σως γιαουρτιού μέσα στην κατσαρόλα με τον κιμά και να ανακατέψεις καλά το μείγμα. σε αυτή την περίπτωση μην τσιγκουνευτείς το γιαούρτι, βάλε μπόλικο.
  • Αν βαριέσαι να φτιάξεις γουακαμόλε, μπορείς απλά να ψιλοκόψεις το αβοκάντο και να το ανακατέψεις μαζί με τα υπόλοιπα λαχανικά.
  • Αν θες μπορείς στα λαχανικά να προσθέσεις κρεμμύδι ψιλοκομμένο και πιπεριές.

28 Σεπτεμβρίου 2023
metabolism-e1695894338646.png

Ο όρος Μεταβολισμός είναι γνωστός στο πλατύ κοινό, κυρίως σε σχέση με την επίδρασή του στο σωματικό βάρος. Έτσι λοιπόν, οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι τα άτομα με «καλό Μεταβολισμό» μπορούν να διατηρούν ευκολότερα ένα χαμηλό σωματικό βάρος τρώγοντας περισσότερο, σε αντίθεση με τα άτομα που έχουν «κακό Μεταβολισμό» ο οποίος συνδέεται με την αύξηση του σωματικού βάρους και την δυσκολία απώλειας των επιπλέον κιλών. Χωρίς αυτό να είναι απολύτως λάθος ο Μεταβολισμός δεν έχει σχέση μόνο με το σωματικό βάρος.

Σύμφωνα με την επιστημονική ορολογία ως Μεταβολισμός ορίζεται ως

το σύνολο των βιοχημικών αντιδράσεων που πραγματοποιούνται στα κύτταρα των ζωντανών οργανισμών

Προέρχεται από το ρήμα μεταβάλλω, περιγράφοντας μονολεκτικά τις μυριάδες χημικές αντιδράσεις που πραγματοποιούνται στον οργανισμό με στόχο την διαρκή σύνθεση, αποδόμηση ή μετατροπή των ουσιών που κυκλοφορούν στο σώμα μας, σε άλλες ουσίες τις οποίες χρησιμοποιεί ο οργανισμός για την εύρυθμη λειτουργία του.

Αναβολισμός και Καταβολισμός
Πώς σχετίζονται αυτοί οι όροι με τον μεταβολισμό;

Ο οργανισμός μας λειτουργεί με κύρια «καύσιμη ύλη» την τροφή που τρώμε. Αυτή, με τη διαδικασία της πέψης και σε συνεργασία με το νερό που πίνουμε και το οξυγόνο που αναπνέουμε, παρέχει τις πρώτες ύλες για την δημιουργία όλων των συστατικών που χρειαζόμαστε για

  • τη σύνθεση ουσιών (ένζυμα, ορμόνες, νευροδιαβιβαστές, ανοσοσφαιρίνες, αιμοσφαίρια, νουκλεοτίδια, κ.α) που επιτελούν όλες τις λειτουργίες του σώματος (αναπνοή, καρδιακή λειτουργία, κυκλοφορία του αίματος, πέψη, πολλαπλασιασμός/ανανέωση κυττάρων, ρύθμιση θερμοκρασίας του σώματος)
  • τη σύνθεση των ιστών των οργάνων: οστά, μύες, δέρμα, αιμοφόρα αγγεία, εσωτερικά όργανα.

Όπως προδίδουν οι ίδιες οι λέξεις, μπορούμε να πούμε απλά ότι ο αναβολισμός σημαίνει τη σύνθεση και ο καταβολισμός σημαίνει την αποσύνθεση.

Πιο συγκεκριμένα:

Αναβολισμός είναι οι διεργασίες εκείνες κατά τις οποίες μικρού μεγέθους μόρια που έχουν προκύψει από την πέψη και την διάσπαση των τροφών, όπως αμινοξέα, σάκχαρα, λιπαρά οξέα, βιταμίνες και μέταλλα, χρησιμοποιούνται ώστε να συντεθούν μεγαλύτερου μεγέθους και ποικίλης διάταξης μόρια (πρωτεΐνες, ορμόνες, ένζυμα, νευροδιαβιβαστές κ.α.). Όλα αυτά συμβάλλουν στην αύξηση, ανάπτυξη, επιδιόρθωση των ιστών, αλλά και στις διαδικασίες αναπαραγωγής, άμυνας και προσαρμογής στο περιβάλλον.

Χαρακτηριστικό των διεργασιών του αναβολισμού είναι ότι για να πραγματοποιηθούν χρειάζονται ενέργεια.

Οι ορμόνες που συμμετέχουν στις αναβολικές διεργασίες είναι κυρίως

  • η ινσουλίνη (απαραίτητη για την χρησιμοποίηση της γλυκόζης της βασικής πηγής ενέργειας του οργανισμού)
  • η αυξητική ορμόνη (απαραίτητη για την ανάπτυξη κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής, ενώ συμμετέχει στην ανάπτυξη και την επιδιόρθωση των οστών)
  • τα οιστρογόνα (απαραίτητα για την ανάπτυξη των γυναικείων χαρακτηριστικών, την ρύθμιση του έμμηνου κύκλου και την σύνθεση των οστών)
  • η τεστοστερόνη (απαραίτητη για την ανάπτυξη των ανδρικών χαρακτηριστικών και την σύνθεση οστικής και μυϊκής μάζας)

Καταβολισμός είναι οι διεργασίες εκείνες κατά τις οποίες οι ουσίες που προσλαμβάνουμε από την τροφή διασπώνται για να μπουν στο μονοπάτι του αναβολισμού. Οι ουσίες που έχουν επιτελέσει το έργο τους ή χρειάζονται ανανέωση (π.χ. τα κύτταρα του δέρματος), είτε διασπώνται για να αποβληθούν, είτε για να επαναχρησιμοποιηθούν τα επιμέρους στοιχεία τους.

Χαρακτηριστικό των διεργασιών του καταβολισμού είναι ότι αποβάλλεται ενέργεια.

Οι ορμόνες που συμμετέχουν στις καταβολικές διεργασίες είναι κυρίως
  • η αδρεναλίνη(βασική ορμόνη ρύθμισης των μηχανισμών επιβίωσης και προστασίας του σώματος. Ρυθμίζει τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνευστική λειτουργία και την κυκλοφορία της γλυκόζης)
  • η κορτιζόλη (η ορμόνη του στρες είτε σωματικού είτε ψυχολογικού, η οποία ενεργοποιεί προσαρμοστικούς μηχανισμούς)
  • η γλυκαγόνη (ενεργοποιεί τα εσωτερικά αποθέματα γλυκόζης για παροχή ενέργειας στους ιστούς)
  • οι κυτταροκίνες (απαραίτητες για την επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων, την άμυνα και την αποκατάσταση των τραυμάτων)

 

Ποια η σχέση του μεταβολισμού με το σωματικό μας βάρος;

Συνήθως όταν μιλάμε για Μεταβολισμό, εννοούμε κυρίως τον μεταβολισμό της ενέργειας στο σώμα μας.

Ο Ολικός Μεταβολισμός του Σώματός μας είναι το άθροισμα 3 παραμέτρων:

Βασικός Μεταβολισμός  + Σωματική Δραστηριότητα + Θερμογένεση των τροφών

Όταν το σύνολο των δαπανών αυτών είναι ίσο με την ενέργεια που προσλαμβάνουμε με τα τρόφιμα, το βάρος μας διατηρείται σταθερό. Αν υπερβαίνει την προσλαμβανόμενη ενέργεια χάνουμε βάρος, αν είναι μικρότερο παίρνουμε βάρος.

 

Μπορούμε εμείς να επέμβουμε στον Μεταβολισμό μας;

Ας δούμε πως μπορούμε να επηρεάσουμε τις 3 αυτές παραμέτρους του Μεταβολισμού:

Βασικός Μεταβολισμός

Είναι η συνολική ενέργεια που δαπανάται από τον οργανισμό για τις ζωτικές του διεργασίες (αναπνοή, καρδιακή λειτουργία, πέψη, απορρόφηση συστατικών, αναγέννηση κυττάρων, λειτουργία νευρικού συστήματος, κ.α.) Το ύψος της «δαπάνης» αυτής εξαρτάται από:

  • το φύλο. Οι γυναίκες γενικά έχουν χαμηλότερο βασικό μεταβολισμό από τους άνδρες λόγω των διαφορών στα επίπεδα οιστρογόνων και τεστοστερόνης, αλλά και λόγω της φυσιολογικά χαμηλότερης μυϊκής τους μάζας.
  • την ηλικία. Όσο μεγαλώνουμε μετά την ηλικία των 20 ετών, ο μεταβολισμός μας ελαττώνεται κατά 10% κάθε δεκαετία
  • το γενετικό προφίλ . Η σύνθεση και λειτουργία των ορμονών που σχετίζονται με τον μεταβολισμό είναι γενετικά καθορισμένη για το κάθε άτομο.
  • την ποσότητα της μυϊκής μάζας . Η σύνθεση και η διατήρηση της μυϊκής μάζας χρειάζεται αυξημένα ποσά ενέργειας. Κάθε 1 κιλό μυών καταναλώνει 10-15 kcal/ημέρα δηλαδή διπλάσια ενέργεια από αυτή που καταναλώνει ο λιπώδης ιστός
  • την παρουσία διαταραχών ή νοσημάτων. Ο υποθυρεοειδισμός και τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης (αντίσταση στην ινσουλίνη) μειώνουν σε κάποιο βαθμό τον μεταβολισμό. Ο υπερθυρεοειδισμός και η παρουσία νοσημάτων, τραυμάτων ή εγκαυμάτων αυξάνουν τον βασικό μεταβολισμό.
Σωματική δραστηριότητα

Η σωματική δραστηριότητα είναι η βασικότερη παράμετρος την οποία μπορούμε να τροποποιήσουμε για να αυξήσουμε τον μεταβολισμό μας.

Εκτός από την ενέργεια που δαπανά η μυϊκή μάζα σε κατάσταση ηρεμίας, αντιλαμβανόμαστε ότι όσο περισσότερο κινούμαστε, τόσο αυξάνεται η δαπάνη ενέργειας. Κυρίως η αερόβια άσκηση οποία είναι συνήθως μέτριας έντασης και μεγάλης διάρκειας (περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο, ομαδικά αθλήματα), είναι αυτή η οποία  αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας λόγω αύξησης της λειτουργίας του αναπνευστικού και του καρδιακού ρυθμού. Οι ερευνητές μάλιστα μας λένε ότι όταν η αερόβια άσκηση γίνεται συστηματικά και για μεγάλο χρονικό διάστημα, το σώμα μας αυξάνει τον μεταβολισμό του μέσω της βελτίωσης της καρδιαγγειακής λειτουργίας.

Η αναερόβια άσκηση, δηλαδή ο τύπος άσκησης που περιλαμβάνει υψηλής έντασης και μικρής διάρκειας άσκηση όπως είναι οι ασκήσεις με βάρη και αντιστάσεις, εκτός από την κατανάλωση ενέργειας, αυξάνει τον μεταβολισμό μέσω της αύξησης της ποσότητας της μυϊκής μάζας.

Άρα λοιπόν, κίνηση και άσκηση κάθε μορφής, όσο συχνότερα μπορούμε οδηγεί σε αύξηση του μεταβολισμού.

 

Θερμογένεση της τροφής

Η διαδικασία πέψης και απορρόφησης της τροφής συμβάλλει έστω και σε έναν μικρό βαθμό (της τάξης του 10%) στην ημερήσια δαπάνη ενέργειας.

Για καλή τύχη όλων μας, τα ερευνητικά δεδομένα έχουν αποδείξει ότι  συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες μπορούν να βοηθήσουν στο να διατηρήσουμε έναν καλό μεταβολισμό:

  • Μικρά και συχνά γεύματα: 3-5 γεύματα την ημέρα σε σταθερές όσο δυνατόν ώρες, συμβάλλουν στην καλύτερη ρύθμιση του μεταβολισμού.
  • Αποφυγή της υπερβολικής ελάττωσης της πρόσληψης τροφής είτε λόγω αυστηρής δίαιτας είτε λόγω παράλειψης γευμάτων από φόρτο εργασίας, καθώς οι πρακτικές αυτές ελαττώνουν τον μεταβολισμό.
  • Η αύξηση της πρωτεΐνης (σε κατάλληλα για το κάθε άτομο επίπεδα) αυξάνει τη δαπάνη ενέργειας που απαιτείται για την πέψη της, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην αύξηση της μυϊκής μάζας ταυτόχρονα με την άσκηση.
  • Επαρκής ενυδάτωση. Η επαρκής ενυδάτωση συμβάλλει στην βέλτιστη λειτουργία πολλών συστημάτων του σώματος.
  • Μπαχαρικά όπως το πιπέρι καγιέν, το τσίλι, το τζίντζερ, το κύμινο ή κανέλλα, δίνουν μια μικρή ώθηση στον μεταβολισμό.

Τέλος, θα αναφερθούμε σε δυο ακόμα συνήθειες της καθημερινότητας που επηρεάζουν τον μεταβολισμό μας: το κάπνισμα και τον ύπνο.

Κάπνισμα

Χωρίς να παραβλέπουμε τις όποιες βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία, είναι γεγονός ότι 1 πακέτο τσιγάρα αυξάνει τον μεταβολισμό κατά περίπου 250 θερμίδες. Φυσικά δεν αποτελεί επιλογή μεθόδου αύξησης του μεταβολισμού, αλλά η πληροφορία αυτή θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν επιλέγουμε να διακόψουμε το κάπνισμα.

 

Ύπνος

Η έλλειψη ύπνου ή ο ακανόνιστος ύπνος, μια μάστιγα του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, έχει αποδειχθεί ότι μέσω ποικίλων μηχανισμών επηρεάζει αρνητικά τις ορμόνες που ρυθμίζουν τον μεταβολισμό με αποτέλεσμα την ελάττωσή του. Ερευνητές έχουν δείξει ότι διάρκεια ύπνου ίση ή χαμηλότερη των 4 ωρών/24ωρο για πολλές ημέρες μπορεί να ελαττώσει τον μεταβολισμό μας έως και κατά 3%.

 

Τελικά, μπορούμε εμείς να κρατήσουμε στο χέρι μας τον διακόπτη του μεταβολισμού μας;

Αν και δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα γονίδιά μας, μπορούμε να διατηρούμε «ζωηρό» τον μεταβολισμό μας υιοθετώντας κατάλληλες συνήθειες ζωής:

  • Συστηματική αερόβια και αναερόβια άσκηση
  • Διατροφικές συνήθειες που ευνοούν την αύξηση του μεταβολισμού
  • Επαρκή ενυδάτωση
  • Επαρκή και καλής ποιότητας ύπνο
  • Ιατρικό έλεγχο για τυχόν διαταραχές στην περίπτωση που αισθανόμαστε ότι ο μεταβολισμός μας είναι «ανεξήγητα» αργός.

-ΜΕ-ΜΕΛΙΤΖΑΝΕΣ-2-e1689312869602.jpg

Τα όσπρια είναι από τα πολυτιμότερα τρόφιμα στη διατροφή μας.

Τους καλοκαιρινούς μήνες συχνά μειώνεται η κατανάλωσή τους γιατί θεωρούνται “χειμωνιάτικο” φαγητό.

Αν  δοκιμάσει να τα μαγειρέψεις  μ’ έναν διαφορετικό τρόπο από αυτόν που τα έκανε η μαμά ή η γιαγιά σου, σίγουρα θα αλλάξεις γνώμη.

Φτιάξε τα όσπρια σε μια πιο καλοκαιρινή εκδοχή. Πρόσθεσέ τα σε κρύες σαλάτες ή μαγείρεψέ τα με καλοκαιρινά λαχανικά όπως η μελιτζάνα, οι πιπεριές, η φρέσκια ντομάτα κ.λ.π.

Ρεβίθια με μελιτζάνες και πιπεριές Φλωρίνης
ΥΛΙΚΑ
  • 500 γρ. ρεβίθια που έχουν περισσέψει
  • 2 μελιτζάνες φλάσκες κομμένες σε κύβους
  • 1-2 πιπεριές Φλωρίνης κομμένες σε καρέ
  • 1/2 ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
  • 2 κ. σ. δυόσμο φρέσκο ή ξερό
  • 1 κ. σ. πάπρικά γλυκιά + λίγη καπνιστή
  • 1 κ. γλ. κύμινο
  • αλάτι – πιπέρι
  • 3 κ. σ. ξύδι μπαλσάμικο
  • 2 κ. σ. κρέμα μπαλσάμικο
  • 5 κ. σ.  ελαιόλαδο
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
  • Βάζουμε τα ρεβίθια που έχουν περισσέψει σε ένα ταψί μαζί με λίγο ζωμό.
  • Προσθέτουμε όλα τα υλικά μαζί και ανακατεύουμε καλά.
  • Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο μέχρι να μαλακώσει η μελιτζάνα και να ροδίσει.
  • Σερβίρουμε με φρέσκο μαϊντανό και γιαούρτι.
Σημείωση: αν δεν έχεις περισσευούμενα ρεβίθια, μπορείς να τα μαγειρέψεις εξ αρχής και να συνεχίσεις κανονικά τη διαδικασία.

 

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ  (ανά μερίδα: 300 γρ. )

Ενέργεια: 520 kcal

Υδατάνθρακες: 60,6 kcal

Πρωτεΐνες: 20,25 g

Λιπαρά: 22,35g


VEGAN-e1695896973380.png

Το να ακολουθήσεις μια vegan διατροφή μπορεί να είναι γενικά ένα δύσκολο ταξίδι. Αν είσαι αθλητής ή αθλούμενος, η πολυπλοκότητα αυτού του ταξιδιού σίγουρα αυξάνεται. Υπάρχει έντονη ανησυχία για το κατά πόσο μπορείς να παραμείνεις υγιής, να έχεις επαρκή αθλητική απόδοση, να διατηρήσεις ή να αυξήσεις τη μυϊκή σου μάζα αποκλείοντας από το διαιτολόγιό σου τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης.

 

Ποιες είναι οι συχνότερες επιφυλάξεις σχετικά με τη vegan διατροφή

Κύρια ανησυχία, είναι η πιθανή αδυναμία κάλυψης των αναγκών σε βασικά θρεπτικά συστατικά, τα οποία παρέχονται κατά κύριο λόγο από τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως η πρωτεΐνη, ο σίδηρος, η βιταμίνη Β12 και το ασβέστιο.

Ιδιαίτερα το ζήτημα της πρωτεϊνικής επάρκειας είναι αυτό που προκαλεί τον μεγαλύτερο προβληματισμό, καθώς η πρωτεΐνη είναι το βασικό συστατικό του μυϊκού ιστού και κατέχει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη, στήριξη και ενδυνάμωση του σώματος. Γνωρίζοντας ότι το κρέας, το ψάρι, τα θαλασσινά, το αυγό και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι η βασική πηγή πρωτεϊνών στην τυπική διατροφή, προκύπτει το ερώτημα αν μπορεί ένας αθλητής ή αθλούμενος, ένα  παιδί ή έφηβος στην ανάπτυξη, καθώς και ένας ηλικιωμένος,  να διατηρήσουν τη μυϊκή τους μάζα ή και να την αυξήσουν ακολουθώντας μια διατροφή χωρίς ζωικά τρόφιμα.

Ιδιαιτερότητες μιας vegan διατροφής και πως σχετίζονται με τη μυϊκή μάζα

Ας υπενθυμίσουμε την σχέση μεταξύ πρωτεΐνης και μυϊκής μάζας.

Η πρωτεΐνη αποτελείται από δομικά στοιχεία που ονομάζονται αμινοξέα. Υπάρχουν 20 αμινοξέα που συνδυάζονται μεταξύ τους με διαφορετικούς τρόπους για να δημιουργήσουν διαφορετικούς τύπους πρωτεϊνών. Εννέα από τα 20 αμινοξέα θεωρούνται απαραίτητα, που σημαίνει ότι το σώμα μας δεν μπορεί να τα παράγει και πρέπει να τα λαμβάνουμε μέσω της διατροφής μας.

Οι μύες στο σώμα μας συντίθενται και από τα 20 αμινοξέα που προσλαμβάνουμε μέσω των πρωτεϊνών των τροφών (ζωικών και φυτικών). Ιδιαίτερο ρόλο στη μυϊκή σύνθεση παίζουν 3 από τα εννέα απαραίτητα αμινοξέα που ονομάζονται αμινοξέα διακλαδισμένης αλύσου (BCAAs). Αυτά είναι η λευκίνη, ισολευκίνη και  βαλίνη.

Οι καθημερινές ανάγκες μας σε πρωτεΐνη έχουν καθοριστεί από τους διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς και υπολογίζονται ως γραμμάρια/κιλό σωματικού βάρους:

 

Κατηγορία πληθυσμού Γραμμάρια  Πρωτεΐνης ανά κιλό Σωματικού Βάρους
Παιδιά 1 – 1,1
Έφηβοι 0,9 – 1
Ενήλικες 0,8
Ηλικιωμένοι 1,2
Αθλητές

(δύναμης)

(αντοχής)

 

1,6 – 1,7

1,2 – 1,4

 Πηγή: Recommended Dietary Allowances. 10 th ed. © 1998 by the National Academy of Sciences. Washington, DC: National Academy Press;

 

 

 Είναι οι φυτικές πρωτεΐνες ποιοτικά ίσης αξίας με τις ζωικές;

Έχει αποδειχθεί ότι στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης, όπως και στα ζωικά, απαντώνται και τα 20 αμινοξέα που συνθέτουν τις πρωτεΐνες του οργανισμού μας, συμπεριλαμβανομένων και των 9 απαραίτητων.

Η βασική διαφορά είναι, ότι κάθε τύπος φυτικής τροφής περιέχει περιορισμένο αριθμό αμινοξέων.  Προκειμένου ένα άτομο vegan να προσλαμβάνει καθημερινά το σύνολο των απαραίτητων αμινοξέων, θα πρέπει συστηματικά το διαιτολόγιό του να περιέχει μεγάλη  ποικιλία τροφίμων όπως  δημητριακά, όσπρια, λαχανικά και ξηρούς καρπούς, σόγια, τα οποία συμπληρωματικά παρέχουν όλα τα αμινοξέα.

Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην πρόσληψη της λευκίνης, ενός αμινοξέος ιδιαίτερα σημαντικού για την σύνθεση των μυών, το οποίο περιέχεται σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε τρόφιμα όπως η σόγια, το ρύζι, η πατάτα, τα φιστίκια και τα αμύγδαλα. Η ποσότητα λευκίνης που είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση σύνθεσης μυϊκής μάζας είναι ≥2,5 γρ./γεύμα.

 

Τρόφιμο  (100 γρ) Ολική Πρωτεΐνη (γρ) Απαραίτητα Αμινοξέα (γρ) Λευκίνη (γρ)
Συμπυκνωμένη πρωτεΐνη ορού γάλακτος  

73,3

 

34,1

 

7,6

Συμπυκνωμένη πρωτεΐνη σόγιας 66,3 23,8 4,9
Συμπυκνωμένη πρωτεΐνη ρυζιού 68,8 28,3 6,2
Λευκό ψάρι, μαγειρεμένο 23,5 9,9 1,9
Κιμάς μοσχαρίσιος, μαγειρεμένος 25,5 10,9 2,1
Μοτσαρέλα 22,2 8,7 1,8
Φιστίκια, ωμά 25,8 7,9 1,6
Αμύγδαλα, ωμά 21,2 6,2 1,4
Φασόλια σόγιας 18,2 6,5 1,3
Βρόμη, ωμή 17,3 6,2 1,3
Αυγό ολόκληρο, βρασμένο 12,6 5,5 1,0
Κοτόπουλο στήθος, μαγειρεμένο 33,4 13,8 1,1
Ασπράδι αυγού, ωμό 10,9 5,2 1,0
Μαύρα φασόλια, μαγειρεμένα 8,8 3,4 0,7
Ρεβίθια, μαγειρεμένα 8,8 3,1 0,6
Γάλα πλήρες, 3,25% λιπαρά 3,1 1,3 0,3
Κινόα, μαγειρεμένη 4,4 1,3 0,2
Λευκό ρύζι, μαγειρεμένο 2,6 0,9 0,2
Μανιτάρια Portobello, στο γκριλ 3,2 1,1 0,1
Πατάτα, ψητή 2,1 0,5 0,1
Πηγή: USDA (2019)

 

Η πρόσληψη αυτή είναι αρκετά εύκολη σε μια μη vegan διατροφή. Όμως τα φυτικά τρόφιμα τις περισσότερες φορές έχουν κατά μέσο όρο <1,5 g λευκίνης ανά μερίδα. Το γεγονός αυτό καθιστά σε πολλές περιπτώσεις αρκετά δύσκολη την πρόσληψη των 2,5-3 g λευκίνης ανά γεύμα που χρειάζονται για την αύξηση της μυικής μάζας.

 

  • Απορροφούνται οι φυτικές πρωτεΐνες στον βαθμό που απορροφούνται οι ζωϊκές;

Οι μετρήσεις για την απορροφησιμότητα των πρωτεϊνών έχουν πραγματοποιηθεί σε ωμά κυρίως τρόφιμα που δεν έχουν υποστεί καμία επεξεργασία και με μεθόδους οι οποίες πλέον αμφισβητούνται έντονα.

Παρ’ όλα αυτά, λαμβάνοντας υπ’ όψιν αυτές τις μετρήσεις, φαίνεται ότι οι πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης είναι λιγότερο απορροφήσιμες από τις ζωικές.

Η μειωμένη απορρόφηση των φυτικών πρωτεϊνών οφείλεται κυρίως στην παρουσία συστατικών όπως τα οξαλικά και φυτικά οξέα, οι λεκτίνες και οι  τανίνες.

Ορισμένες τεχνικές επεξεργασίας μπορούν να αυξήσουν την απορροφησιμότητα των πρωτεϊνών καθώς και άλλων συστατικών σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Για παράδειγμα, η περιεκτικότητα σε φυτικό οξύ που βρίσκεται στους ξηρούς καρπούς, τους σπόρους και στα τρόφιμα με δημητριακά, μπορεί να μειωθεί με το μούλιασμα ή τη βλάστηση (δημιουργία φύτρων).

Το μαγείρεμα (βράσιμο ή ψήσιμο) μπορεί να αυξήσει μέχρι και 18% την απορροφησιμότητα των πρωτεϊνών από τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης σε σχέση με τα μη επεξεργασμένα.

Παράλληλα, ο συνδυασμός διαφορετικών πηγών φυτικών πρωτεϊνών και σε μεγαλύτερες αναλογίες, μπορεί να μας δώσει υψηλής ποιότητας πρωτεϊνικά γεύματα με μεγάλη απορροφησιμότητα.

Επομένως, η κατάλληλη επεξεργασία και ο συμπληρωματικός συνδυασμός των φυτικών τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε απορροφησιμότητα των φυτικών πρωτεϊνών αντίστοιχη με αυτή των ζωικών.

 

Μπορούν οι vegan να προσλάβουν την απαραίτητη ποσότητα πρωτεϊνών;

Η  πλειοψηφία των πληθυσμιακών μελετών έχει δείξει επαρκή πρόσληψη πρωτεΐνης στο μεγαλύτερο ποσοστό των vegan όλων των ηλικιών και των δύο φύλων.

Στις περιπτώσεις που ο στόχος είναι η αύξηση της μυϊκής μάζας, η πρωτεΐνη που θα πρέπει να προσλαμβάνεται από έναν vegan αθλητή ή αθλούμενο είναι 1,2-2,2 g/kg σωματικού βάρους ανάλογα με τους στόχους και την προπονητική φάση.  Η ποσότητα αυτή συνήθως μπορεί να καλυφθεί διατροφικά με ένα καλά σχεδιασμένο διαιτολόγιο. Στην περίπτωση όμως που υπάρχουν επιπλέον διατροφικοί περιορισμοί ή αδυναμία οργάνωσης και κάλυψης όλων των γευμάτων από τον αθλητή, τότε η χρήση πρωτεϊνικών συμπληρωμάτων κρίνεται απαραίτητη.

 

Vegan τροφές πλούσιες σε θερμίδες

Τα άτομα που ακολουθούν vegan διατροφικά σχήματα, επιτυγχάνουν επαρκή θερμιδική πρόσληψη, αν και χαμηλότερη από αυτή των κρεατοφάγων. Για τον λόγο αυτό συνήθως έχουν πιο χαμηλό Δείκτη Μάζας Σώματος, στα πλαίσια όμως του φυσιολογικού.

Η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία στην περίπτωση που στοχεύεται αύξηση της  μυϊκής μάζας. Τότε θα πρέπει οι ημερήσιες θερμίδες που προσλαμβάνονται να είναι 5-15% περισσότερες από τη συνολική ημερήσια ενεργειακή δαπάνη.

Όπως και στην περίπτωση των πρωτεϊνών, μπορείς εύκολα με τον σωστό σχεδιασμό να εξασφαλίσεις  επαρκή ή και αυξημένη θερμιδική πρόσληψη, καθώς η φύση παρέχει απλόχερα γευστικά τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας όπως: υψηλής διατροφικής αξίας φυτικά έλαια (ελαιόλαδο, σπορέλαια), ξηρούς καρπούς και σπόρους, αλείμματα ξηρών καρπών, οσπρίων και σπόρων (π.χ. φυστικοβούτυρο, ταχίνι, χούμους), αβοκάντο, φρούτα και χυμοί φρούτων αλλά και μαγειρεμένα με αρκετό ελαιόλαδο όσπρια, ζυμαρικά, πατάτα, ρύζι.

 

Vegan συμπληρώματα διατροφής

Τα συστατικά που φαίνεται να είναι δυσκολότερο να ληφθούν στις συνιστώμενες ποσότητες από τους vegan είναι η βιταμίνη Β12, ο σίδηρος, το ασβέστιο και τα απαραίτητα λιπαρά οξέα DHA και ΕΡΑ. Έτσι, εκτός από την ενημέρωση και τον σωστό σχεδιασμό του διαιτολογίου τους, τα άτομα που ακολουθούν vegan διατροφή συχνά επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν ειδικά συμπληρώματα, ιδιαίτερα εάν έχουν αυξημένες ανάγκες (αθλητές, παιδιά, ηλικιωμένοι, ασθενείς) ή ιδιαιτερότητες οι οποίες επιβάλλουν τον περιορισμό πρόσληψης κάποιων τροφίμων, π.χ. αποφυγή οσπρίων και λαχανικών από άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Τα συμπληρώματα που μπορούν να εμπλουτίσουν μια vegan διατροφή είναι:

  • Πρωτεΐνες: πρόκειται για εκχυλίσματα (protein isolates) προερχόμενα από τρόφιμα που περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής θρεπτικής αξίας, κυρίως σόγια και αρακά, ενώ νεότερα προϊόντα προέρχονται από πρωτεΐνες ρυζιού, φασολιών, κάνναβης, σπόρων chia, κ.α.
  • Βιταμίνη Β12. Απαντάται σχεδόν αποκλειστικά στις ζωικές τροφές. Φυτικές πηγές μπορούν να θεωρηθούν η μαγιά, το tempeh, κάποιοι τύποι φυκιών, αλλά και εμπλουτισμένα τρόφιμα, όπως δημητριακά και φυτικά γάλατα.

Συνήθως όμως η πρόσληψη δεν είναι επαρκής και απαιτείται η χρήση συμπληρωμάτων.

  • Ασβέστιο. Αν και η κατανάλωση τροφίμων όπως μπρόκολο, αμύγδαλα, αποξηραμένα βερίκοκα και σύκα, σουσάμι (ταχίνι), μελάσα, αποδίδουν σημαντικές ποσότητες ασβεστίου, τα παιδιά ή και οι γυναίκες σε εμμηνόπαυση πιθανόν να χρειάζονται συμπληρωματική χορήγηση.
  • Ω-3 λιπαρά οξέα (EPA&DHA). Σημαντικά για την απόδοση και αποκατάσταση των αθλητών. Βρίσκονται κυρίως στα ψάρια και σε μικρές ποσότητες στον λιναρόσπορο, στα καρύδια, στους σπόρους chia και στα φασόλια edamame. Ωστόσο, στις περιπτώσεις που οι ανάγκες δεν καλύπτονται, στο εμπόριο διατίθενται συμπληρώματα με βάση κυρίως διάφορους τύπους φυκιών.
  • Σίδηρος. Αν και με τον κατάλληλο σχεδιασμό οι ανάγκες του μέσου πληθυσμού των vegan φαίνεται να μην παρουσιάζει ελλείψεις, ορισμένες ομάδες (αθλητές, παιδιά, γυναίκες, έγκυες, ασθενείς) συχνά χρειάζονται συμπληρωματική χορήγηση μέσω σκευασμάτων.

 

tips για τον σχεδιασμό μιας vegan διατροφής που θα  εξασφαλίσει επάρκεια και αύξηση μυϊκής μάζας

Εάν λοιπόν επιθυμείς να υιοθετήσεις ένα vegan διατροφικό πρότυπο και γυμνάζεσαι συστηματικά,  δεν έχεις παρά να

  • επιλέγεις καθημερινά ποικιλία ειδών από όλες τις βασικές ομάδες φυτικών τροφίμων: σιτηρά, όσπρια, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και σπόρους, φρούτα, φυτικά έλαια
  • φροντίζεις ώστε να καλύπτεις καθημερινά τις ανάγκες σου σε ενέργεια και πρωτεΐνη
  • χωρίζεις την πρωτεΐνη σε 4-6 γεύματα
  • βεβαιώνεσαι ότι κάθε δόση πρωτεΐνης περιέχει 2,5-3 g λευκίνης
  • εντρυφήσεις στην παραγωγή vegan συνταγών που θα σου εξασφαλίσουν κατάλληλους συνδυασμούς πρωτεϊνών για μέγιστη απορρόφηση
  • ελέγχεις την επάρκειά σου σε βιταμίνη Β12, σίδηρο και ασβέστιο
  • αποφεύγεις τα junk vegan τρόφιμα (π.χ. γλυκίσματα, αλμυρά σνακ, αναψυκτικά).

 

Πηγή: https://www.mednutrition.gr/portal/lifestyle/diatrofi/17494-marina-pogka-diatrofi-vegan-kai-myiki-maza


-ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ-ΥΠΕΡΦΑΓΙΑ--e1684257040907.png

Μήπως ταυτίζεσαι με τη σκηνή των ηρώων στις Αμερικανικές ταινίες που ανοίγουν την κατάψυξη με την ρόμπα τους το βράδυ και «επιτίθενται» στο παγωτό μετά από ένα χωρισμό; Μήπως το βράδυ μετά από μια κουραστική μέρα την περνάς αγκαλιά με μια μεγάλη σακούλα πατατάκια; Μήπως φεύγοντας από τη δουλειά, αφού σε έχει προσβάλει ο προϊστάμενος, περνάς από το περίπτερο για να βρεις παρηγοριά σε μια μεγάλη σοκολάτα;

Αν αυτές και άλλες ανάλογες σκηνές αποτελούν μέρος της ζωής σου, σίγουρα αναγνωρίζεις ότι παλεύεις με αυτό που λένε οι ειδικοί «συναισθηματική υπερφαγία». Πρόκειται για μια στάση απέναντι στις αναποδιές της ζωής την οποία πιθανόν να έχεις υιοθετήσει από νεαρή ηλικία ή να προέκυψε κατά την διάρκεια μιας δύσκολης περιόδου της ζωής σου. Η κατάσταση αυτή είναι πολύ πιθανόν να σε απασχολεί και να σε προβληματίζει, κυρίως στην περίπτωση που σε έχει οδηγήσει σε αυξημένο σωματικό βάρος.

Η συναισθηματική υπερφαγία ορίζεται ως η πρόσληψη τροφής σαν αντίδραση σε κάποιο αρνητικό συναίσθημα

Δηλαδή τρως για να μη νιώθεις:

  • Λύπη ή απογοήτευση από τον εαυτό σου, τους άλλους, τη ζωή..
  • Θυμό γιατί αδικήθηκες ή δεν σε καταλαβαίνουν
  • Άγχος, ανησυχία για κάποιο ζήτημα που σε απασχολεί
  • Βαρεμάρα μέσα στο σπίτι

Τα τρόφιμα της «παρηγοριάς» είναι κυρίως τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά, ζάχαρη και σοκολάτα. Τα συστατικά αυτά, σύμφωνα με έρευνες, επιδρούν θετικά στην διάθεση, καθώς η δράση τους μοιάζει με ορμόνες και νευροδιαβιβαστές (όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη) που σχετίζονται με μηχανισμούς δημιουργίας αισθημάτων ανακούφισης, ανταπόδοσης, χαλάρωσης.

 

Μήπως έχεις κάνει τη σύνδεση «τροφή = ανακούφιση»;

Τα αρνητικά συναισθήματα είναι μια φυσιολογική κατάσταση, τονίζουν οι ψυχολόγοι. Συμβαίνουν συχνά και είναι απαραίτητα σε όλους μας, είτε γιατί ματαιώνονται τα θέλω μας, είτε γιατί ανησυχούμε, είτε γιατί οι σχέσεις μας με τους άλλους δεν είναι αυτές που εμείς θα θέλαμε, είτε γενικά γιατί αδυνατούμε να κατευθύνουμε την ζωή μας εκεί που θέλουμε. Και είναι φυσιολογικό να αισθανόμαστε απογοήτευση, θυμό, φόβο, άγχος.

Όμως τα συναισθήματα αυτά είναι εκεί για κάποιον λόγο. Είναι το σήμα που μας δίνει ο υποσυνείδητος εαυτός μας ότι κάτι δεν πάει καλά. Και όταν κάτι δεν πάει καλά τι κάνουμε; Ψάχνουμε να βρούμε λύση, αλλάζουμε πορεία. Δεν κοιτάζουμε αλλού. Δεν κρυβόμαστε. Δεν μένουμε άπραγοι. Δεν «σφυρίζουμε αδιάφορα», γιατί το συναίσθημα αυτό θα επιμείνει μέχρι η κατάσταση να διορθωθεί.

Είναι πιθανόν, κατά την παιδική και εφηβική σου ηλικία οι γονείς σου να σε επιβράβευαν, να σε καλόπιαναν ή να σε παρηγορούσαν με κάποιο γλυκό και έτσι έχει γίνει η  σύνδεση του «όταν τρώω γλυκό νιώθω καλά».

Αναφορικά με τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, άλλοι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι γονεϊκές συμπεριφορές υπερπροστασίας, μη αναγνώρισης ή παραμέλησης των συναισθημάτων, ακόμα και οι χειριστικές και κακοποιητικές συμπεριφορές, δεν δίνουν την ευκαιρία στο παιδί και αργότερα στον ενήλικα να μπορεί να διαχειρίζεται τα όποια αρνητικά συναισθήματα, με αποτέλεσμα να κατακλύζεται από αυτά και να παραδίνεται σε αυτά, απλά καλύπτοντάς τα με συμπεριφορές όπως είναι η υπερφαγία, αλλά και η κατανάλωση αλκοόλ, κατάχρηση ουσιών κ.α.

Έχουν αναγνωριστεί βεβαίως και κάποιες οργανικές διαταραχές όπως είναι η αντίστροφη απάντηση στο στρες, του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, όπου οι ασθενείς, αντί να ανταποκρίνονται φυσιολογικά στο στρες με καταστολή της όρεξης λόγω αύξησης της κορτιζόλης, βιώνουν αντίστροφα μια αύξηση της όρεξης.

Επίσης, εάν είσαι από τα άτομα που βρίσκονται σε συνεχείς στερητικές «δίαιτες», βιώνοντας αυξομειώσεις βάρους, είναι πολύ φυσικό η υπερβολική στέρηση τροφής να οδηγεί πολύ συχνά σε αντιδραστική υπερφαγία.

 

Δοκίμασε τον κανόνα των 5 λεπτών

Την επόμενη φορά που κάποιο αρνητικό συναίσθημα σε οδηγήσει στην κουζίνα, λέγοντας στον εαυτό σου «ΔΙΚΑΙΟΥΜΑΙ να φάω αφού δεν νιώθω καλά!», σταμάτα!

Σταμάτα για 5 λεπτά και πες στον εαυτό σου:

«Ξέρω ότι θέλω να φάω (το συγκεκριμένο τρόφιμο) γιατί μου συνέβει…

Θυμήσου τις προηγούμενες φορές που λειτούργησες έτσι.

Ανακουφίστηκες;

Για πόσο ανακουφίστηκες;

Τελικά το πρόβλημα λύθηκε;

Πόσο σύντομα μετά αισθάνθηκες πάλι το ίδιο;

Πάρε μια ανάσα και σκέψου τι λένε οι ειδικοί: «Τα αρνητικά συναισθήματα, είναι φυσιολογικά. Είναι σημάδι ότι αυτό που χρειάζεται να αλλάξουμε για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, να νιώσουμε καλά, να αναπτυχθούμε. Δεν είναι λύση να τα «καλύπτουμε» με το φαγητό. Τα αποδεχόμαστε, ακούμε τον εαυτό μας που φωνάζει και προσπαθούμε να βρούμε εναλλακτικό τρόπο αντίδρασης ώστε τελικά να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την πηγή».

Πριν φτάσεις όμως στη λύση του προβλήματός σου, σκέψου τους ακόλουθους εναλλακτικούς τρόπους αντίδρασης που θα σε ηρεμήσουν πραγματικά, θα σε επανασυνδέσουν με τον εαυτό σου και πολύ πιθανόν να σε οδηγήσουν στην πραγματική ανατροπή της κατάστασης που πυροδότησε το αρνητικό συναίσθημα.

Πριν λήξουν τα 5 λεπτά «παύσης» δοκίμασε να ηρεμήσεις και να αποφορτιστείς αποφασίζοντας να κάνεις  κάτι που πραγματικά μπορεί να δουλέψει για εσένα:

  • Κάνε ένα χαλαρωτικό μπάνιο
  • Πάρε τηλέφωνο ένα άτομο που σε ηρεμεί ή σε διασκεδάζει
  • Παρακολούθησε μια κωμωδία ή άκουσε τη μουσική που σου αρέσει και – γιατί όχι – χόρεψε.
  • Βγες μια βόλτα
  • Καθάρισε ένα ντουλάπι που δεν έχεις ανοίξει για καιρό
  • Γράψε σε ένα κομμάτι χαρτί αυτό που σε απασχολεί
  • Διάβασε κάτι που σε ενδιαφέρει, κάνε μια χειροτεχνία, βάψε τα νύχια σου, δοκίμασε ένα χτένισμα, κάνε εκείνη την μαστοριά που περιμένει εδώ και καιρό… και η λίστα μπορεί να είναι ατέλειωτη!

Όσες περισσότερες φορές καταφέρεις να «ξεγελάσεις» τον εαυτό σου, τόσο πιο κοντά θα φτάνεις στο να απαλλαγείς από την συμπεριφορά αυτή.

Και μη ξεχνάς: σε κάθε περίπτωση ο κύριος στόχος σου θα πρέπει να είναι η προστασία και η φροντίδα του εαυτού σου και η επίλυση του πραγματικού προβλήματος.

Έτσι θα απολαμβάνεις να τρως ότι και όσο χρειάζεσαι πραγματικά, με χαρά και χωρίς τύψεις.


KARKINOS-TOY-MASTOU--scaled-e1678265259392.jpg

Η πρόοδος της ιατρικής έχει οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις τόσο στην διάγνωση, όσο και στη θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Αν και η αιτιολογία της νόσου είναι πολύπλοκη και πολυπαραγοντική, τα ερευνητικά δεδομένα συμφωνούν ότι έως και το 70-90% οφείλεται σε περιβαλλοντικούς, τροποποιήσιμους παράγοντες όπως οι καρκινογόνες ενώσεις στην ατμόσφαιρα και στο νερό, η ηλιακή ακτινοβολία, διάφοροι ιοί και βακτήρια, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η παχυσαρκία και η διατροφή. Η διατροφή συγκεκριμένα έχει αποδεδειγμένα συσχετιστεί με την ανάπτυξη καρκίνων του γαστρεντερικού συστήματος, του πνεύμονα, του προστάτη και του μαστού.

Πώς η διατροφή επηρεάζει τον καρκίνο του μαστού, τον τρίτο συχνότερο καρκίνο στον πληθυσμό και τον πρώτο συχνότερο στις γυναίκες (29%). Μόνο στην Ελλάδα αναφέρονται 7.772 περίπου νέες περιπτώσεις τον χρόνο. Τόσο οι παγκόσμιοι οργανισμοί όπως το Αμερικανικό Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο, αλλά και η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρία ενθαρρύνουν όλες τις γυναίκες να λάβουν τα ηνία της υγείας τους, και μαζί με τους απαραίτητους προληπτικούς ελέγχους, συστήνουν ένθερμα έναν τρόπο ζωής που αποδεδειγμένα μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης του καρκίνου του μαστού. Οι βασικοί πυλώνες της αλλαγής είναι:

  • Υγιεινή Διατροφή
  • Υγιές Σωματικό Βάρος
  • Μετριασμός του Αλκοόλ
  • Διακοπή Καπνίσματος
  • Τακτική Σωματική Δραστηριότητα

Δεδομένου ότι οι τρεις πρώτοι σχετίζονται άμεσα με την διατροφή, ας δούμε τι πληροφορίες έχουμε από τα πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα.

 

Η παχυσαρκία αποτελεί τον βασικό παράγοντα κινδύνου για όλους σχεδόν τους τύπους καρκίνου

Η αύξηση του σωματικού βάρους και ειδικότερα η αύξηση της ποσότητας του λιπώδους ιστού,  ευνοεί την παραγωγή οιστρογόνων. Τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων έχουν συσχετιστεί με αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού (αλλά και άλλους γυναικολογικούς καρκίνους), κυρίως μετά την εμμηνόπαυση. Είναι σημαντικό λοιπόν να επιδιώκεις να διατηρείς ένα υγιές σωματικό βάρος.

 

Κορεσμένα Λιπαρά

Εκτός από το γεγονός ότι η πρόσληψή τους συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού βάρους και στον κίνδυνο για την υγεία της καρδιάς, η συμμετοχή τους στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού φάνηκε να είναι μέτρια. Ωστόσο σχετίζεται άμεσα  με την αύξηση του σωματικού βάρους, κυρίως μετά την εμμηνόπαυση. Τόσο τα κορεσμένα όσο και τα trans λιπαρά οξέα φαίνεται ότι συμμετέχουν υπό συγκεκριμένες συνθήκες στην έναρξη και εξέλιξη της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων, ενισχύουν το οξειδωτικό στρες στον οργανισμό, τροποποιούν τον μεταβολισμό των ορμονών και επηρεάζουν την γονιδιακή έκφραση.

Περιόρισε λοιπόν την κατανάλωση κυρίως έτοιμων συσκευασμένων γλυκισμάτων, ειδών ζαχαροπλαστικής και τυποποιημένων σνακ.

 

Κατανάλωση κόκκινου επεξεργασμένου κρέατος

Εκτός από την περιεκτικότητά του σε κορεσμένο λίπος, η επικινδυνότητα της υψηλής πρόσληψης κόκκινου κρέατος οφείλεται στην πρόληψη συστατικών που προκύπτουν από την επεξεργασία του (ψήσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες, πάστωμα, κάπνισμα, τηγάνισμα με ακατάλληλα λάδια). Τέτοια συστατικά είναι οι υδρογονάνθρακες, οι ετεροκυκλικές αρωματικές αμίνες και οι νιτροζαμίνες. Επιπλέον, ενοχοποιούνται τα υπολείμματα ορμονών που σχετίζονται με τις σύγχρονες εντατικές μεθόδους κτηνοτροφίας, αλλά και η ίδια υψηλή πρωτεϊνική πρόσληψη που συνοδεύει την αυξημένη πρόσληψη κρέατος.

Δεδομένου ότι το κόκκινο κρέας πρέπει να έχει τη θέση του στην διατροφή λόγω των πρωτεϊνών και του σιδήρου που παρέχει, η σύσταση είναι να προσλαμβάνεται στην ενδεδειγμένη ποσότητα και συχνότητα (2-3 φορές την εβδομάδα, 100-120 γρ. μαγειρεμένο για την μέση γυναίκα).

 

Αυγά

Αν και τα αυγά είναι μια εξαιρετικής θρεπτικής αξίας τροφή, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει μια αρνητική επίδραση της πρόσληψης αυγών, η οποία ωστόσο σχετίζεται με υπερβολική κατανάλωση (>8 αυγών την εβδομάδα) και μαγείρεμά τους σε υψηλές θερμοκρασίες με ακατάλληλους τύπους λαδιών.

 

Αλκοόλ

Όπως και για όλους τους τύπους καρκίνου, το αλκοόλ βρίσκεται ανάμεσα στους βασικούς διατροφικούς παράγοντες κινδύνου. Στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού τα δεδομένα δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα, υπάρχει όμως ισχυρή σύσταση για περιορισμό του αλκοόλ στο 1 ποτήρι την εβδομάδα, ιδίως εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό και παχυσαρκία.

 

Και ερχόμαστε στους απόλυτους συμμάχους.

 

Φρούτα &  Λαχανικά

Όπως και για όλες τις παθήσεις, αναδεικνύεται και στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού η προστατευτική επίδραση της αυξημένης πρόσληψης φρούτων και λαχανικών (τα οποία φυσικά να φέρουν το δυνατόν χαμηλότερα υπολείμματα φυτοφαρμάκων και άλλων χημικών ενώσεων). Η προστατευτική επίδραση των φρούτων και των λαχανικών σχετίζεται με την περιεκτικότητα τους σε αντιοξειδωτικές βιταμίνες και μέταλλα, σε πολυφαινόλες και ποικίλους τύπους φυτικών ινών. Στο σύνολό τους τα συστατικά αυτά προλαμβάνουν την δράση πολλών καρκινογόνων ενώσεων, καταστέλλουν τις αυτόματες μεταλλάξεις, προστατεύουν τις δομές του DNA έναντι της οξείδωσης. Πιο ισχυρή προστασία φαίνεται να παρέχουν τα εσπεριδοειδή, τα λαχανικά υψηλής περιεκτικότητας σε β-καροτένιο (καρότο, γλυκοπατάτα, βερίκοκο, πεπόνι, κ.α.).

Μη ξεχνάς την σύσταση για 3 φρούτα και 2 μερίδες λαχανικά την ημέρα.

 

Προϊόντα Σόγιας – Σταυρανθή Λαχανικά

Σημαντική προστασία φαίνεται να παρέχουν τα φυτοοιστρογόνα και οι λιγνάνες που περιέχονται στα προϊόντα σόγιας, ιδιαίτερα στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Η προστατευτική τους επίδραση οφείλεται στην ανταγωνιστική δράση των φυτοοιστρογόνων έναντι των φυσικών οιστρογόνων τα οποία μέσω ειδικών υποδοχέων που βρίσκονται στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων σχετίζονται με την πυροδότηση του καρκίνου του μαστού. Παράλληλα, τα σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών) περιέχουν φυτοχημικές ενώσεις οι οποίες αποτρέπουν την παραγωγή οιστρογόνων, συμβάλλοντας έτσι στον έλεγχο της ανάπτυξης και του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων. Δεν έχεις λοιπόν παρά να ενσωματώσεις τις τροφές αυτές στο εβδομαδιαίο διαιτολόγιό σου.

Βιταμίνη D

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του μαστού. Η βιταμίνη D μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού μέσω αρκετών μηχανισμών δράσης. Επηρεάζοντας την φυσιολογική ανάπτυξη των κυττάρων του μαστού, μειώνοντας την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, ασκώντας αντιφλεγμονώδη δράση και μειώνοντας τη μετατροπή των ανδρογόνων (αρσενικές ορμόνες) σε οιστρογόνα, ελαττώνοντας  έτσι τα επίπεδα οιστρογόνων στον ορό. Ωστόσο, τα επιστημονικά δεδομένα δεν υποστηρίζουν προς το παρόν τη συστηματική λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D προληπτικά, παρά μόνο σε περιπτώσεις σοβαρής έλλειψης  ή ανεπάρκειας προκειμένου να επιτευχθούν τα φυσιολογικά επίπεδα.

Με την ενδεδειγμένη και ασφαλή έκθεση στον ήλιο και την κατανάλωσης λιπαρών ψαριών, μπορείς να καταφέρεις να διατηρείς επαρκή επίπεδα βιταμίνης D απολαμβάνοντας τα πολλαπλά οφέλη που παρέχει η βιταμίνη αυτή στην υγεία.

 

Η Μεσογειακή Διατροφή, το «καλύτερο φάρμακο» και πάλι

Αυτό που οι ερευνητές συμπεραίνουν τα τελευταία χρόνια είναι ότι οι ευνοϊκές ή οι δυσμενείς επιδράσεις της διατροφής στην υγεία δεν ασκούνται από μεμονωμένα τρόφιμα, αλλά σημασία έχει η συνδυαστική τους πρόσληψη στην κατάλληλη συχνότητα και ποσότητα, στα πλαίσια ενός ολιστικού τρόπου διατροφής αλλά και ζωής.
Με αυτά τα δεδομένα, και στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού, αναδεικνύεται σταθερά ο προστατευτικός ρόλος της Μεσογειακής Διατροφής, μέσω της περιορισμένης πρόσληψης κόκκινου κρέατος και της αυξημένης πρόσληψης φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, ψαριών και φυσικά, ελαιόλαδου. Ιδιαίτερα η κατανάλωση του τελευταίου, φαίνεται να ασκεί προστατευτική δράση λόγω της περιεκτικότητάς του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και πολυφαινόλες.

Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η Μεσογειακή Διατροφή προστατεύει ανεξάρτητα του σωματικού βάρους.

Ας θυμηθούμε λοιπόν τις παραδόσεις μας, ας προτιμήσουμε τα αγνά παραδοσιακά μας προϊόντα, ας επαναφέρουμε στη  ζωή μας τις αρχές της Μεσογειακής Διατροφής και μαζί με τους προληπτικούς ελέγχους που συστήνουν οι ειδικοί, ας δώσουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να προστατευτούμε, όσο είναι δυνατόν, έναντι της νόσου του καρκίνου του μαστού.